Af hverju er vindur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju er vindur?
Ef loftþrýstingur er breytilegur frá einum stað til annars verður vindur.

Dæmi: Inni í uppblásinni blöðru er meiri loftþrýstingur en utan hennar. Ef stungið er gat á blöðruna streymir loftið út og úr verður vindur sem leitar frá meiri þrýstingi í átt að minni. Vindinn lægir þegar loftþrýstingur er orðinn sá sami utan blöðrunnar og inni í henni.

Í andrúmsloftinu endurspeglar loftþrýstingur við yfirborð jarðar þyngd loftsins sem fyrir ofan er, og ræðst þyngdin að mestu af hita, en eins og flestir þekkja úr daglegu lífi er hlýtt loft léttara en kalt. Kemur það heim og saman við hitt, að lægðum fylgir að jafnaði hlýtt loft.

Vindur sem orsakast af þrýstimun sem spannar stórt svæði (meira en 100 km eða þar um bil) streymir ekki rakleitt frá háþrýstisvæði að lágþrýstisvæði eins og í blöðrudæminu. Þess í stað blæs vindurinn umhverfis lágþrýstisvæði á norðurhveli jarðar rangsælis en réttsælis á suðurhveli. Koma þar til sögunnar áhrif snúnings jarðar sem leiða til svokallaðs svigkrafts sem á erlendum málum er kenndur við Coriolis. Svigkraftur jarðar leitast við að sveigja loftið til hægri á norðurhveli, en til vinstri á suðurhveli. Umhverfis lægðir og hæðir sem eru greinanlegar á veðurkortum sem sjá má til dæmis í sjónvarpi ríkir í grófum dráttum jafnvægi milli svigkrafts og þess krafts sem togar loftið í átt að lægri loftþrýstingi. Slíkt jafnvægi næst þegar vindur blæs umhverfis lægðir, en ekki rakleitt inn að þeim.

Í bók Markúsar Á. Einarssonar, Veðurfræði, má lesa meira um tilurð vinds og eins er vindi lýst í ýmsum erlendum kennslubókum sem aðgengilegar eru á bókasöfnum.

Mynd: Which way is the wind blowing? Tekin af Paulo Azevedo....