Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:22 • sest 21:31 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 23:11 • Sest 05:11 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 06:38 • Síðdegis: 18:56 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 00:39 • Síðdegis: 12:46 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi

Hvers vegna er Hekla ílöng en ekki keila?

Sigurður Steinþórsson

Hekla er mynduð á gossprungu, eins og algengast er um eldfjöll á Íslandi, og þess vegna er fjallið ílangt. Ástæðan er skorpuhreyfingar tengdar gliðnun Norður-Atlantshafsins. Í stórgosum, eins og 1947, rifnar fjallið að endilöngu í upphafi gossins og þá gýs á 4 km langri sprungu. Hins vegar dregst virknin fljótlega saman og takmarkast eftir það við einn eða tvo gíga hæst í fjallinu.

Keilulaga eldfjöll, eins og Snæfellsjökull, Eyjafjallajökull og Öræfajökull, eru öll með hringlaga gíg á toppnum og hafa keilulögun, og sama á við um dyngjur eins og Skjaldbreið og Trölladyngju. Líklegt er þó að dyngjugos byrji sem sprungugos, en að langmestur hluti virkninnar verði á einum hluta hennar þannig að fjallið verði „kringlótt".

Höfundur

Sigurður Steinþórsson

Sigurður Steinþórsson

prófessor emeritus

Útgáfudagur

8.8.2000

Spyrjandi

Ari Páll Pálsson

Efnisorð

Tilvísun

Sigurður Steinþórsson. „Hvers vegna er Hekla ílöng en ekki keila?“ Vísindavefurinn, 8. ágúst 2000. Sótt 24. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=747.

Sigurður Steinþórsson. (2000, 8. ágúst). Hvers vegna er Hekla ílöng en ekki keila? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=747

Sigurður Steinþórsson. „Hvers vegna er Hekla ílöng en ekki keila?“ Vísindavefurinn. 8. ágú. 2000. Vefsíða. 24. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=747>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvers vegna er Hekla ílöng en ekki keila?
Hekla er mynduð á gossprungu, eins og algengast er um eldfjöll á Íslandi, og þess vegna er fjallið ílangt. Ástæðan er skorpuhreyfingar tengdar gliðnun Norður-Atlantshafsins. Í stórgosum, eins og 1947, rifnar fjallið að endilöngu í upphafi gossins og þá gýs á 4 km langri sprungu. Hins vegar dregst virknin fljótlega saman og takmarkast eftir það við einn eða tvo gíga hæst í fjallinu.

Keilulaga eldfjöll, eins og Snæfellsjökull, Eyjafjallajökull og Öræfajökull, eru öll með hringlaga gíg á toppnum og hafa keilulögun, og sama á við um dyngjur eins og Skjaldbreið og Trölladyngju. Líklegt er þó að dyngjugos byrji sem sprungugos, en að langmestur hluti virkninnar verði á einum hluta hennar þannig að fjallið verði „kringlótt"....