Að námi loknu bjó Vísi-Gísli á hinum fornfræga stað Hlíðarenda í Fljótshlíð. Þar stundaði hann embættisstörf sín jafnframt náttúrurannsóknum og ræktunartilraunum fram á gamals aldur. Í september árið 1670 óskaði Gísli eftir því í bréfi til Björns sonar síns, sem þá var við nám í Danmörku, að hann sendi sér enskar kartöflur. Ekki fylgir sögunni hvort Björn varð við beiðninni en líkurnar á því eru hverfandi. Danir hófu ekki að rækta kartöflur fyrr en á 18. öld og Björn hefur þess vegna átt í erfiðleikum með að komast yfir útsæði. Það var ekki fyrr en um 90 árum síðar að farið var að rækta kartöflur á Íslandi. Árið 1754 sendi Friðrik V boð til Íslands um að bændur ættu að láta sér annt um að útbúa kálgarða þar sem matjurtir gætu þrifist. Sýslumenn voru beðnir um að fylgja boði konungs eftir. Erfiðlega gekk þó að fá Íslendinga til ræktunarstarfa og konungur ítrekaði því bónina ári síðar og hafði greinilega mikinn áhuga á að efla matjurtarækt meðal þegna sinna á Íslandi. Áhugi konungs var ekki að ástæðulausu. Að meðaltali var fimmta hvert ár á Íslandi á 17. öld hungurfellisár og fjórða hvert á þeirri 18., en dreifingin var þó að sjálfsögðu misjöfn. Kartöflurækt hefði því komið sér vel fyrir hungraða Íslendinga. Árið 1758 uppskar Hastfer barón á Bessastöðum fyrstu „íslensku“ kartöflurnar. Tveimur árum síðar ræktaði séra Björn Halldórsson í Sauðlauksdal í Barðastrandasýslu fyrstur Íslendinga jarðepli, eins og kartöflur nefndust þá. Í hvatningarskyni fékk Björn verðlaunapening frá konungi fyrir framtakið. Björn varð, líkt og forveri hans Vísi-Gísli, fyrirmynd Íslendinga á sviði matjurtaræktar á sinni tíð. Þrátt fyrir boð yfirvalda var það ekki fyrr en í upphafi 19. aldar að garðyrkja, og þar með talin kartöflurækt, varð almenn í landinu. Íslenskum bændum var illa við að stinga upp tún sín til að rýma fyrir matjurtagörðum. Á dögum Napóleonstyrjalda varð breyting á þessu viðhorfi. Þá komu fá kaupskip til Íslands og innflutningur dróst saman. Íslendingar voru enn á ný hvattir til þess að færa sér matjurtaræktina í nyt. Á tíu ára tímabili, frá árinu 1801 til 1810, fjölgaði matjurtagörðum í landinu úr 270 í 1.194. Árið 1813 voru garðarnir orðnir 1.659 og árið 1817 voru þeir 3.466 talsins. Görðunum fór fjölgandi alla 19. öldina. Helsta hvatning íbúa landsins var án efa skorturinn sem fylgdi í kjölfar Napóleonsstyrjaldanna. Þá þurftu Íslendingar að nýta sér öll tiltæk ráð til þess að komast lífs af. Frekara lesefni á Vísindavefnum:
- Út af hverju eru íslenskar kartöflur rauðar? eftir Jón Guðmundsson
- Við hvaða hita sjóða kartöflur? eftir JGÞ
- Hvort er betra að geyma kartöflur í ísskáp eða við herbergishita? eftir Björn Sigurð Guðmundsson
- Eggert Ólafsson, Ferðabók, I. og II. bindi, (Reykjavík, 1943).
- Gyða Thorlacius, Endurminningar frú Gyðu Thorlacius frá dvöl hennar á Íslandi 1801-15, útg. Sigurjón Jónsson, (Reykjavík, 1947).
- Hagskinna: Sögulegar hagtölur um Ísland, ritstj. Guðmundur Jónsson og Magnús S. Magnússon, Hagstofa Íslands, (Reykjavík, 1997).
- Jakob Benediktsson, „Gísli Magnússon (Vísi-Gísli)“, Merkir Íslendingar, V. bindi, (Reykjavík, 1966), bls. 29–74.
- Lovsamling for Island, VI-VIII, (Kaupmannahöfn, 1856-1858).
- Nanna Rögnvaldsdóttir, Matarást: Alfræðibók um mat og matargerð, (Reykjavík, 1998).
- Páll Eggert Ólason og Þorkell Jóhannesson, Saga Íslendinga, VI. bindi, (Reykjavík, 1943).
- Sigurjón Jónsson, Sóttarfar og sjúkdómar á Íslandi, (Reykjavík, 1944).
- Wikipedia.com. Sótt 9.8.2010.