Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:22 • sest 21:31 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 23:11 • Sest 05:11 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 06:38 • Síðdegis: 18:56 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 00:39 • Síðdegis: 12:46 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Heilbrigðisvísindi Næringarfræði

Í hverju felst hollusta hákarlalýsis?

Jón Ögmundsson



Hollusta hákarlalýsis felst í mjög óvenjulegri samsetningu þess, ef miðað er við flest annað fiskilýsi. Hákarlalýsi inniheldur minna af omega-3 fitusýrum en til dæmis þorskalýsi. Það hefur því ekki þá eiginleika sem rekja má til þeirra. En hákarlalýsið inniheldur tvenns konar önnur efnasambönd, sem gefa því sérstakt gildi. Þessi sambönd eru skvalen (squalene) og alkylglýseról.

Skvalen er efni, sem finnst aðallega í hákarlalýsi (20-60% af lýsinu), en einnig í ólífuolíu, þótt í miklu minni mæli sé. Skvalen (og skvalan, framleitt úr skvaleni) hefur verið notað í snyrtivörur eins og til dæmis húðkrem. Skvalen hefur einnig verið sett í hylki eða perlur og þannig verið tekið inn. Áhrif þess eru ekki alveg þekkt. Þó hefur efnið verið bendlað við styrkingu ónæmiskerfisins, lækkun kólesteróls og þríglyseríða í blóði, og umtalsverð áhrif sem andoxunarefni. Rannsóknir á virkni skvalens á krabbameinsfrumur eru í gangi.

Alkylglyseról eru efni náskyld þríglyseríðum, en nógu frábrugðin samt til þess að hafa mjög sérstaka eiginleika. Þessi efni eru í miklum mæli í hákarlalýsi. Þau finnast einnig í móðurmjólk, og þess vegna hafa þau verið skoðuð í sambandi við styrkingu ónæmiskerfisins. Sænskir læknar hafa lengi notað þessi efni til að hjálpa krabbameinssjúklingum að takast á við geisla- eða lyfjameðferð. Reynsla þeirra er sú, að alkylglyseról geti dregið úr þeim aukaverkunum, sem meðferðin hefur oft í för með sér. Líkt og með skvalenið eru rannsóknir í gangi á alkylglyserólum og vafalaust munu koma fram áhugaverðar niðurstöður úr þeim.

Hákarlalýsi var áður fyrr mjög auðugt af A-vítamíni. Nú er það fjarlægt úr lýsinu til að halda neyslu A-vítamíns innan eðlilegra marka. Hákarlalýsi verður að hreinsa vel áður en þess er neytt. Hákarlinn er efst í fæðukeðjunni og þess vegna safnast í hann ýmis óæskileg efni sem verður að fjarlægja til þess að valda neytendum ekki skaða.

Hákarlalýsi er ekki heppilegur omega-3 fitusýrugjafi. Þorskalýsið er miklu betra að því leyti. En hákarlalýsið inniheldur skvalen og alkylglyseról, tvö mjög sérstök efnasambönd sem hafa hugsanlega mikla þýðingu.

Höfundur

Jón Ögmundsson

gæðastjóri hjá Lýsi

Útgáfudagur

7.10.2002

Spyrjandi

Gunnar Berg
Anita Gústafsdóttir

Efnisorð

Tilvísun

Jón Ögmundsson. „Í hverju felst hollusta hákarlalýsis?“ Vísindavefurinn, 7. október 2002. Sótt 24. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=2762.

Jón Ögmundsson. (2002, 7. október). Í hverju felst hollusta hákarlalýsis? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=2762

Jón Ögmundsson. „Í hverju felst hollusta hákarlalýsis?“ Vísindavefurinn. 7. okt. 2002. Vefsíða. 24. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=2762>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Í hverju felst hollusta hákarlalýsis?


Hollusta hákarlalýsis felst í mjög óvenjulegri samsetningu þess, ef miðað er við flest annað fiskilýsi. Hákarlalýsi inniheldur minna af omega-3 fitusýrum en til dæmis þorskalýsi. Það hefur því ekki þá eiginleika sem rekja má til þeirra. En hákarlalýsið inniheldur tvenns konar önnur efnasambönd, sem gefa því sérstakt gildi. Þessi sambönd eru skvalen (squalene) og alkylglýseról.

Skvalen er efni, sem finnst aðallega í hákarlalýsi (20-60% af lýsinu), en einnig í ólífuolíu, þótt í miklu minni mæli sé. Skvalen (og skvalan, framleitt úr skvaleni) hefur verið notað í snyrtivörur eins og til dæmis húðkrem. Skvalen hefur einnig verið sett í hylki eða perlur og þannig verið tekið inn. Áhrif þess eru ekki alveg þekkt. Þó hefur efnið verið bendlað við styrkingu ónæmiskerfisins, lækkun kólesteróls og þríglyseríða í blóði, og umtalsverð áhrif sem andoxunarefni. Rannsóknir á virkni skvalens á krabbameinsfrumur eru í gangi.

Alkylglyseról eru efni náskyld þríglyseríðum, en nógu frábrugðin samt til þess að hafa mjög sérstaka eiginleika. Þessi efni eru í miklum mæli í hákarlalýsi. Þau finnast einnig í móðurmjólk, og þess vegna hafa þau verið skoðuð í sambandi við styrkingu ónæmiskerfisins. Sænskir læknar hafa lengi notað þessi efni til að hjálpa krabbameinssjúklingum að takast á við geisla- eða lyfjameðferð. Reynsla þeirra er sú, að alkylglyseról geti dregið úr þeim aukaverkunum, sem meðferðin hefur oft í för með sér. Líkt og með skvalenið eru rannsóknir í gangi á alkylglyserólum og vafalaust munu koma fram áhugaverðar niðurstöður úr þeim.

Hákarlalýsi var áður fyrr mjög auðugt af A-vítamíni. Nú er það fjarlægt úr lýsinu til að halda neyslu A-vítamíns innan eðlilegra marka. Hákarlalýsi verður að hreinsa vel áður en þess er neytt. Hákarlinn er efst í fæðukeðjunni og þess vegna safnast í hann ýmis óæskileg efni sem verður að fjarlægja til þess að valda neytendum ekki skaða.

Hákarlalýsi er ekki heppilegur omega-3 fitusýrugjafi. Þorskalýsið er miklu betra að því leyti. En hákarlalýsið inniheldur skvalen og alkylglyseról, tvö mjög sérstök efnasambönd sem hafa hugsanlega mikla þýðingu....