Hver er skýringin á því að grjótskriður (rock avalance) renna oft langt fram og jafnvel upp í móti, samanber Steinholtshlaupið og Vatnsdalshóla?Framhlaup af þessu tagi eru „hamfara-atburðir“ þar sem geysileg orka leysist úr læðingi á örskömmum tíma. Menn eru ekki sammála um einstök framhlaup, það er hvort um sé að ræða jökulurðir frá hvilftarjöklum sem myndast hafa á löngum tíma, þiðnaða grjótjökla (ís „mettaður af grjóti“) eða eiginleg framhlaup. Þó telja flestir nú að Vatnsdalshólar hafa myndast við framhlaup, þar sem heilt fjall eða fjallshlíð féll niður í dalinn. Fyrrum var talið að framhlaupið sem myndaði hólana hefði fallið niður á jökul, sem auðveldað hefði framrás þess, en nú mun talið að þeir hafi myndast eftir ísöld (sjá svar við spurningunni Hvernig mynduðust Vatnsdalshólar? eftir Höskuld Búa Jónsson). Steinsholtshlaupið sem féll þann 15. janúar 1967 og Guðmundur Kjartansson lýsti skömmu eftir atburðinn (Jökull 17) er einnig dæmi um framhlaup þar sem bergfylla hrynur í einu vetfangi. Bergfyllan sem hleypur fram molnar við fallið þannig að vatnsósa flaumur af stórgrýti og minna grjóti, mylsnu og leir þeytist fram með miklum hraða. Skriðþunginn er því mikill, og falli skriðan niður í þröngan dal getur hún hæglega farið þvert yfir hann og upp í hlíðina andspænis.
Hvers vegna geta grjótskriður runnið upp í móti?
Útgáfudagur
18.11.2002
Spyrjandi
Björn Oddsson
Tilvísun
Sigurður Steinþórsson. „Hvers vegna geta grjótskriður runnið upp í móti?“ Vísindavefurinn, 18. nóvember 2002, sótt 9. desember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=2871.
Sigurður Steinþórsson. (2002, 18. nóvember). Hvers vegna geta grjótskriður runnið upp í móti? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=2871
Sigurður Steinþórsson. „Hvers vegna geta grjótskriður runnið upp í móti?“ Vísindavefurinn. 18. nóv. 2002. Vefsíða. 9. des. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=2871>.