Hver er réttarstaða manns sem stelur þýfi?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver er réttarstaða manns sem stelur þýfi?
Hér snýr málið nokkuð ólíkt við eftir því hverjar aðstæðurnar eru. Skoðum þrjú dæmi:

1. A stelur sjónvarpi frá B en B stelur sjónvarpinu sjálfur til baka.
2. A stelur sjónvarpi frá B en C stelur sjónvarpinu svo frá A.
3. A stelur sjónvarpi frá B en C stelur sjónvarpinu aftur frá A til að skila B.

Málið flækist nokkuð ef tekið er inn í myndina hvernig sjónvarpið var brottnumið í hvert skipti, það er hvort til hafi þurft innbrot í húseign eða hvort sjónvarpið hafi verið tekið af stað sem allir hafa aðgang að.

Hér er hins vegar gert ráð fyrir því að spyrjandi hafi ekki þrotlausan áhuga á tilbúnum dæmum og lögfræðilegum flækjum og því skulum við einbeita okkur að því að finna út hvað gerist þegar stolnum hlut er stolið.

Hnuplað í verslun.

Ef við byrjum á dæmi 2, þá er ljóst að C er ekki heimilt að stela sjónvarpinu, jafnvel þótt A hafi stolið því upphaflega. Innbrot C telst hins vegar ekki fullframið vegna þess að sjónvarpinu er ekki stolið af sínum rétta eiganda. Ásetningur C stendur hins vegar til þess að stela sjónvarpinu og C yrði því að öllum líkindum dæmdur fyrir tilraun til þjófnaðar, skv. 244. grein hegningarlaga sbr. 20. grein sömu laga.

Hafi C við stuldinn brotist inn til A er það sjálfstætt brot og myndi varða við 231. grein hegningarlaga. Ekki skiptir máli í því sambandi þó C brjótist inn til þess eins að stela sjónvarpi sem er illa fengið upphaflega. Þó A hafi stolið sjónvarpinu og geymi það heima hjá sér, verður hann ekki réttlaus fyrir vikið. Innbrot á heimili hans er eftir sem áður refsivert enda eru það einungis lögreglan og tollgæslan sem hafa heimild til að fara inn á heimili fólks sem grunað er um innbrot eða aðra glæpi. Þess má hins vegar geta að við ákvörðun refsingar vegna brota á 244. og 231 gr. hegningarlaga tæmir fyrrnefnda ákvæðið sök gegn hinu síðarnefnda. Með því er átt við að ef brotið er gegn báðum þessum ákvæðum í einu, er refsing aðeins ákvörðuð út frá öðru brotinu og þá því sem kveður á um þyngri refsingu, þ.e. 244. grein.

Snúum okkur þá að dæmi 1. Ef B „stelur“ sjónvarpinu til baka sjálfur er það refsilaust, enda telst það ekki stuldur að taka eigin hluti úr ólögmætri vörslu annarra. Ef B hins vegar brýst inn til A í leiðinni, er það sjálfstætt brot á sama hátt og greinir að ofan.

Í þriðja dæminu myndi reyna talsvert á sönnun og hvort það hafi vakað fyrir C allan tímann að skila B sjónvarpinu. Ef það sannast að C hafi einungis haft í huga að skila sjónvarpinu til síns rétta eiganda, yrði „stuldurinn“ refsilaus og C ekki fundinn sekur um tilraun til þjófnaðar. Það væri enda ólíklegt að C yrði kærður fyrir þjófnað ef hann skilar B sjónvarpinu. Hins vegar mundi það ekki duga C að beita slíkri ástæðu fyrir sig eftir á ef hann hefur ekki skilað sjónvarpinu til hins rétta eiganda. Menn geta ekki sagt eftir á að þeir hafi ætlað að skila því sem þeir stela!

Mynd: Headexplosion.com...