Sólin Sólin Rís 07:46 • sest 18:45 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 10:16 • Sest 18:20 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:16 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:01 • Síðdegis: 13:16 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 07:46 • sest 18:45 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 10:16 • Sest 18:20 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:16 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:01 • Síðdegis: 13:16 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvers konar bústólpi getur bóndi verið?

Guðrún Kvaran

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Orðið bústólpi merkir ‘stoð og stytta búsins’ og er þá bæði átt við menn og skepnur. Orðið stólpi merkir ‘stoð, stöpull’, stólpinn er það sem heldur einhverju uppi. Bóndinn stýrir búinu, er stoðin sem allt hvílir á. Þannig er hann stólpi búsins. Í elsta dæmi Orðabókar Háskólans frá síðari hluta 18. aldar er það sauðféð sem nefnt er bústólpi landsins þar sem sauðfjárbúskapur var á þeim tíma mikilvægasta atvinnugreinin.

Sauðfé er elsta dæmið um bústólpa hjá Orðabók Háskólans.

Í kvæðinu Alþing hið nýja (1840) eftir Jónas Hallgrímsson er þetta erindi:
Traustir skulu hornsteinar

hárra sala.

Í kili skal kjörviður.

Bóndi er bústólpi –

bú er landstólpi –,

því skal hann virður vel.

Þarna notar Jónas bæði bústólpi og landstólpi. Hann segir bóndann stólpa búsins og búið stólpa landsins, það er það sem landið treystir á. Þess vegna eigi að virða bóndann. Á honum hvíli farsæld landsins.

Mynd:

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

15.12.2008

Síðast uppfært

22.2.2021

Spyrjandi

Guðbjörg Elín Heiðarsdóttir

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvers konar bústólpi getur bóndi verið?“ Vísindavefurinn, 15. desember 2008, sótt 4. október 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=50051.

Guðrún Kvaran. (2008, 15. desember). Hvers konar bústólpi getur bóndi verið? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=50051

Guðrún Kvaran. „Hvers konar bústólpi getur bóndi verið?“ Vísindavefurinn. 15. des. 2008. Vefsíða. 4. okt. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=50051>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvers konar bústólpi getur bóndi verið?
Orðið bústólpi merkir ‘stoð og stytta búsins’ og er þá bæði átt við menn og skepnur. Orðið stólpi merkir ‘stoð, stöpull’, stólpinn er það sem heldur einhverju uppi. Bóndinn stýrir búinu, er stoðin sem allt hvílir á. Þannig er hann stólpi búsins. Í elsta dæmi Orðabókar Háskólans frá síðari hluta 18. aldar er það sauðféð sem nefnt er bústólpi landsins þar sem sauðfjárbúskapur var á þeim tíma mikilvægasta atvinnugreinin.

Sauðfé er elsta dæmið um bústólpa hjá Orðabók Háskólans.

Í kvæðinu Alþing hið nýja (1840) eftir Jónas Hallgrímsson er þetta erindi:
Traustir skulu hornsteinar

hárra sala.

Í kili skal kjörviður.

Bóndi er bústólpi –

bú er landstólpi –,

því skal hann virður vel.

Þarna notar Jónas bæði bústólpi og landstólpi. Hann segir bóndann stólpa búsins og búið stólpa landsins, það er það sem landið treystir á. Þess vegna eigi að virða bóndann. Á honum hvíli farsæld landsins.

Mynd:...