Sólin
Rís 09:18 • sest 17:04
Tunglið
Rís 16:19 • Sest 05:47
Flóð
Árdegis: 04:22 • Síðdegis: 16:38
Fjara
Árdegis: 10:36 • Síðdegis: 22:55
Öndunarfæri okkar, sem kallast lungu, hafa þróast til að vinna súrefni úr andrúmsloftinu. Lungun eru svampkenndur poki með flókinni innri byggingu og þau eru staðsett í brjóstholinu. Lungun samanstanda af barka sem gengur inn í þau, barkinn greinist síðan niður í berkjur og þær greinast ennfrekar niður í lungunum og enda loks í lungablöðrum. Þetta byggingarlag miðlar súrefni á áhrifaríkan hátt úr andrúmsloftinu út í blóðrásina sem flytur súrefnið til frumna líkamans.
Þegar spendýr, til dæmis menn, sökkva í vatn þá drukkna þau. Það er vegna þess að súrefnismiðlun með lungum gengur ekki upp í vatni. Lungnablöðrurnar fyllast af vatni og súrefnismiðlun verður þá hverfandi og viðkomandi drukknar eða kafnar.
Dýr sem vinna súrefni beint úr andrúmsloftinu hafa þróað með sér ýmsar aðferðir við miðlun súrefnis út í blóðrás og til frumna líkamans. Meðal annars hafa áttfætlur svokölluð bóklungu, skordýr hafa loftop sem greinast svo inn í vefi líkama þeirra og hryggdýr hafa ýmsar útgáfur af lungum.
Hins vegar hafa vatna- og sjávardýr aðallega komið sér upp tálknum, en þau hafa orðið tiloftar en einu sinni í þróunarsögu lífsins hér á jörðu. Tálknin vinna súrefni úr vatni en hlutfall súrefnis í vatni er margfalt minna en í andrúmslofti.
Frekara lesefni á Vísindavefnum:- Hvað getur þú sagt mér um öndunarfæri dýra? eftir Jón Má Halldórsson
Þetta svar er í flokknum "bekkirnir spyrja" þar sem starfsfólk vefsins svarar spurningum frá grunnskólabekk í kennslustund, samkvæmt samningi. Lögð er áhersla á skjót svör, stutt og aðgengileg. Oft er byggt á öðrum svörum sem kunna að nýtast almennum lesendum betur.
