Sólin Sólin Rís 11:08 • sest 15:33 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:06 • Sest 03:07 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 01:24 • Síðdegis: 13:51 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 07:38 • Síðdegis: 20:14 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 11:08 • sest 15:33 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:06 • Sest 03:07 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 01:24 • Síðdegis: 13:51 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 07:38 • Síðdegis: 20:14 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvað merkir að vera "á höttunum eftir einhverju"?

Guðrún Kvaran

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Orðatiltækið að vera á höttunum eftir e-u er notað í merkingunni að ‘vera á hnotskóg eftir e-u, reyna að ná í e-ð, svipast um eftir e-u’. Dæmi um það eru til í söfnum Orðabókar Háskólans frá því á 19. öld. Samkvæmt elstu dæmum virðist merkingin upphaflega hafa verið að ‘vera á verði, hafa gætur á’.

Ósennilegt er að höttur merki hér ‘höfuðfat, hetta’. Í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar (1989:414) er talið líklegra að um sé að ræða ummyndun úr *hottur (stjörnumerkt mynd merkir að engin dæmi hafa fundist um hana) og orðið sé þá skylt nýnorsku hott, hutt ‘þúfa, hnjótur, grashnotti’ og færeysku høttur ‘þúfa’. Orðatiltækið að vera á höttunum eftir e-u merkir þá bókstaflega að ‘vera á njósn uppi á hæð eða hól til að fylgjast með einhverju’.

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

9.12.2005

Spyrjandi

Eyjólfur Guðmundsson, f. 1988

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvað merkir að vera "á höttunum eftir einhverju"?“ Vísindavefurinn, 9. desember 2005, sótt 10. desember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=5473.

Guðrún Kvaran. (2005, 9. desember). Hvað merkir að vera "á höttunum eftir einhverju"? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=5473

Guðrún Kvaran. „Hvað merkir að vera "á höttunum eftir einhverju"?“ Vísindavefurinn. 9. des. 2005. Vefsíða. 10. des. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=5473>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvað merkir að vera "á höttunum eftir einhverju"?
Orðatiltækið að vera á höttunum eftir e-u er notað í merkingunni að ‘vera á hnotskóg eftir e-u, reyna að ná í e-ð, svipast um eftir e-u’. Dæmi um það eru til í söfnum Orðabókar Háskólans frá því á 19. öld. Samkvæmt elstu dæmum virðist merkingin upphaflega hafa verið að ‘vera á verði, hafa gætur á’.

Ósennilegt er að höttur merki hér ‘höfuðfat, hetta’. Í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar (1989:414) er talið líklegra að um sé að ræða ummyndun úr *hottur (stjörnumerkt mynd merkir að engin dæmi hafa fundist um hana) og orðið sé þá skylt nýnorsku hott, hutt ‘þúfa, hnjótur, grashnotti’ og færeysku høttur ‘þúfa’. Orðatiltækið að vera á höttunum eftir e-u merkir þá bókstaflega að ‘vera á njósn uppi á hæð eða hól til að fylgjast með einhverju’. ...