Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Það er rétt að kríuvarp er algengt nærri mannabyggðum og er þau að finna nærri bæjum og þorpum víða um land. Krían þrífst til dæmis vel á nokkrum stöðum á Höfuðborgarsvæðinu, svo sem á Seltjarnarnesi og Reykjavíkurtjörn. Stærstu kríuvörpin undanfarna áratugi hafa verið í Flatey á Breiðafirði og á Arnarstapa á Snæfellsnesi. Einnig er afar stórt varp við Vík í Mýrdal.
Nokkrar kríur úr varpi við Vík í Mýrdal
Af þessu má sjá að krían unir hag sínum vel nærri mannabyggðum. Menn hafa tekið eftir að þegar byggð leggst af á tilteknu svæði leggst kríuvarpið oft af fljótlega í kjölfarið, þó slíkt sé ekki algild regla.
Líklegasta skýringin á þessu er að í nágrenni mannabústaða fær krían vernd fyrir ýmsum afræningjum sem undir eðlilegum kringumstæðum herja á varp hennar. Tófan er sennilega skæðasti afræninginn sem herjar á kríuna, en þar sem hún hefur verið ofsótt af mönnum allt frá því að land byggðist heldur hún sig venjulega fjarri mannabústöðum. Krían getur því notfært sér svæði í nágrenni við menn sem tófan heldur sig fjarri.
Þegar byggð leggst af er sennilegt að ferðir tófunnar verði tíðari í kríuvarpinu. Tófan er afar fyrirhyggjusöm skepna og er varptími fugla mikill bjargræðistími hjá henni. Þá sankar hún að sér urmul eggja sem hún grefur niður í jörðina til að eiga þegar harðnar í ári. Tófur geta því valdið miklu tjóni í varpi og því getur verið mjög mikilvægt fyrir kríur að halda sig á tófulausum svæðum.
Svör um skyld efni á Vísindavefnum eru til dæmis:
JMH. „Hvers vegna er kríuvarp svo algengt við
mannabústaði eða íbúðabyggð?“ Vísindavefurinn, 10. ágúst 2006, sótt 8. desember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=6118.
JMH. (2006, 10. ágúst). Hvers vegna er kríuvarp svo algengt við
mannabústaði eða íbúðabyggð? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=6118
JMH. „Hvers vegna er kríuvarp svo algengt við
mannabústaði eða íbúðabyggð?“ Vísindavefurinn. 10. ágú. 2006. Vefsíða. 8. des. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=6118>.