Hæ, hæ, mig vantar smá hjálp, ég þarf að vita hvað frjáls vilji og löghyggja er?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hæ, hæ, mig vantar smá hjálp, ég þarf að vita hvað frjáls vilji og löghyggja er?
Spurningin í fullri lengd hljóðaði svona:

Hæ, hæ, mig vantar smá hjálp, ég er í Framhaldskólanum á Hornafirði og er að læra sálfræði en mig vantar að vita hvað er frjáls vilji og hvað er löghyggja, kær kveðja Tinna Mirjam Reynisdóttir

Já, við viljum endilega reyna að hjálpa þér að skilja þessi hugtök.

Löghyggja er einnig nefnd vélhyggja eða nauðhyggja. Samkvæmt henni gerist allt af nauðsyn og heimurinn gengur fyrir vélrænum lögmálum.

Löghyggja kom fyrst fram á Vesturlöndum í eindakenningu Demókrítosar og Levkipposar, en um hinn fyrrnefnda og löghyggju er hægt að lesa meira í fróðlegu svari Geirs Þ. Þórarinssonar við spurningunni Hver var hugsuðurinn Demókrítos og hvað gerði hann?

Frelsi viljans er hins vegar hið gagnstæða. Með því er átt við að menn hafi raunverulegt frelsi til að gera annað en þeir gera. Það er, að athafnir manna og gjörðir séu ekki fyrirfram ákveðnar af nauðsyn heldur hefðu þeir getað breytt öðruvísi.

Til að einfalda svarið enn frekar og setja það í eitthvað samhengi þá mætti líka svara spurningunni svona: Samkvæmt löghyggju er það óhjákvæmilegt að þú hafir ákveðið að spyrja Vísindavefinn þessarar spurningar og það er líka óhjákvæmilegt að einmitt þetta svar hafi borist við spurningunni.

En ef við álítum að menn hafi frjálsan vilja þá hefði bæði spyrjandi og höfundur svarsins getað gert annað en þau gerðu.

Um þessi efni er fjallað í mörgum svörum á Vísindavefnum og bendum við spyrjanda á að kynna sér sérstaklega svör við spurningunum Er hægt að tala um frjálsan vilja?, Gerist það sama aftur ef allar aðstæður verða aftur þær sömu? Er þá ekki allt ákveðið fyrir fram og hægt að reikna það út? og Berum við ábyrgð á eigin gerðum ef hægt er að spá fyrir um þær?

Mynd:

• File:Storckensohn cog wheels closeup.jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 12.01.2015).

...