Sólin Sólin Rís 08:16 • sest 18:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 18:07 • Sest 02:31 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:06 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 09:58 • Síðdegis: 22:28 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 08:16 • sest 18:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 18:07 • Sest 02:31 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:06 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 09:58 • Síðdegis: 22:28 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvort er það tukthús eða tugthús og hvaðan kemur orðið?

Guðrún Kvaran

Upprunalega hljóðaði spurningin svona:
Hvort er réttara að skrifa „tugthús“ eða „tukthús“? Finn það ekki með „G“ inni á Ritmálasafni Árnastofnunar.

Sögnin tukta, einnig ritað tugta, er leidd af nafnorðinu tukt sem merkir ‘góðir siðir, siðvendni’. Sögnin merkir ‘refsa, siða’, til dæmis tukta einhvern til ‘siða einhvern’. Nafnorðið tukt er tökuorð úr dönsku tugt frá 16. öld sem aftur er fengið úr lágþýsku tucht ‘siðun, uppeldi’. Sama er að segja um tugthús ‘hús þar sem mönnum er refsað’. Það er einnig tökuorð úr dönsku, tugthus.

Tukthúsið í Reykjavík sem seinna varð Stjórnarráðshúsið. Stafsetningarorðabókin frá 2006 gefur upp orðmyndina tukthús.

Heimildir og mynd:

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

5.6.2023

Spyrjandi

Bylgja Hafþórsdóttir

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvort er það tukthús eða tugthús og hvaðan kemur orðið?“ Vísindavefurinn, 5. júní 2023, sótt 14. október 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=84480.

Guðrún Kvaran. (2023, 5. júní). Hvort er það tukthús eða tugthús og hvaðan kemur orðið? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=84480

Guðrún Kvaran. „Hvort er það tukthús eða tugthús og hvaðan kemur orðið?“ Vísindavefurinn. 5. jún. 2023. Vefsíða. 14. okt. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=84480>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvort er það tukthús eða tugthús og hvaðan kemur orðið?
Upprunalega hljóðaði spurningin svona:

Hvort er réttara að skrifa „tugthús“ eða „tukthús“? Finn það ekki með „G“ inni á Ritmálasafni Árnastofnunar.

Sögnin tukta, einnig ritað tugta, er leidd af nafnorðinu tukt sem merkir ‘góðir siðir, siðvendni’. Sögnin merkir ‘refsa, siða’, til dæmis tukta einhvern til ‘siða einhvern’. Nafnorðið tukt er tökuorð úr dönsku tugt frá 16. öld sem aftur er fengið úr lágþýsku tucht ‘siðun, uppeldi’. Sama er að segja um tugthús ‘hús þar sem mönnum er refsað’. Það er einnig tökuorð úr dönsku, tugthus.

Tukthúsið í Reykjavík sem seinna varð Stjórnarráðshúsið. Stafsetningarorðabókin frá 2006 gefur upp orðmyndina tukthús.

Heimildir og mynd:

...