Af hverju skemmast raftæki ef vatn kemst að þeim?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju skemmast raftæki ef vatn kemst að þeim?
Upprunalega spurningin hljóðaði svona:

Halló aftur Vísindavefur Háskóla Íslands, af hverju skemmist rafmagnsdót eða eitthvað annað tengt rafmagni í vatni? Kveðja, Eysteinn, 7 ára.

Raftæki innihalda rafrásir, sem stjórna leiðum og styrk rafstrauma í tækinu. Rafrásirnar eru lokaðar lykkjur af rafleiðurum og íhlutum með mismunandi svörun við rafstraumi eða rafspennu. Rafleiðararnir eru oftast koparvírar, en íhlutirnir geta verið svokallaðar mótstöður sem takmarka rafstrauma, ljósgjafar, til dæmis LED-ljóstvistar, rafhreyflar sem breyta raforku í hreyfiorku, eða rafstraumslokar/hlið af ýmsum gerðum. Íhlutirnir eru byggðir fyrir einhverja hámarksspennu eða hámarksstraum. Fari rafspennan eða rafstraumurinn yfir þau þolmörk, bráðnar eða brennur íhluturinn og rafrásin hættir sinni virkni.

Komist vatn að rafrás getur rafstraumur fundið leið framhjá einhverjum íhlutum í gegnum vatnið og straumur í gegnum annan íhlut farið yfir þolmörk svo hann skemmist. Við skulum taka dæmi af einfaldri rafrás með þremur íhlutum sem eru tengdir í lokaða lykkju með koparvírum. Íhlutirnir eru spennugjafi (gæti verið rafhlaða), mótstaða og ljósgjafi (ljósapera eða ljóstvistur). Allir íhlutirnir hafa tvo enda, og eru tengdir í lokaða lykkju, hver í framhaldi af öðrum. Hlutverk mótstöðunnar í rásinni er að takmarka rafstrauminn sem rennur í gegnum ljósgjafann. Ef mótstaðan blotnar kemst rafstraumur framhjá henni og heildarstraumurinn gæti farið yfir þolmörk ljósgjafans svo hann bráðnar og hættir að leiða rafstraum. Ef rafstraumurinn verður mjög stór gæti farið svo að spennugjafinn skemmist líka.

Myndir:

• Yfirlitsmynd: File:Short circuit by water RJ45 PoE.JPG - Wikimedia Commons. (Sótt 28.04.2025).
• Mynd í svari: AÓ.

...