Er einhver munur á táknmáli og fingramáli?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er einhver munur á táknmáli og fingramáli?
Saga íslenska táknmálsins hefur ekki verið rannsökuð sérstaklega og ekkert er hægt að staðhæfa um hvenær farið var að nota orðið táknmál um mál heyrnarlausra. Hugtakið fingramál hefur verið notað um fingrastöfun en þá eru bókstafir táknaðir með fingrahreyfingum og orð þannig stöfuð. Í dag er þó oftast talað um fingrastafróf og fingrastöfun. Fingramál getur í raun haft víðtækari merkingu því að samskipti fólks á fingramáli hér áður fyrr fólu í sér miklu meira en bara að stafa orð.

Í fyrsta skóla fyrir heyrnarlausa á Íslandi, sem stofnaður var árið 1867, var markmið kennslunnar að nemendur skildu ritmál og gætu gert sig skiljanlega með skrift. Aðferðin við kennslu ritmálsins var sú að kenna skrift og fingramál. Nemendur áttu að gera grein fyrir því sem þeir lærðu með fingramáli og bendingum. Til eru viðtöl við heyrnarlaust fólk sem fæddist á Íslandi nálægt aldamótunum 1900 og notaði fingramál. Þar sést að málið er byggt upp af fingrastöfuðum orðum eða orðhlutum. Stöku tákn eru notuð og svipbrigði og munnhreyfingar koma í stað lýsingarorða (til dæmis erfitt, gott, leiðinlegt) en munnhreyfingar og augnhreyfingar eru einnig notaðar til að sýna málfræði á sama hátt og í nútímatáknmáli.

Í nútímatáknmáli byggist táknaforðinn upp af táknum yfir hluti og hugtök og táknmálið á sína eigin málfræði. Fingrastafróf er einungis notað til að stafa hugtök eða orð sem ekki eru þekkt tákn yfir, en það geta til dæmis verið eiginnöfn og götunöfn. Fingramálið hefur líklega þróast mest yfir í nútímatáknmál frá því um 1940-1950 eða jafnvel frá þeim tíma sem Félag heyrnarlausra var stofnað árið 1960. Eins og fyrr segir vantar rannsóknir á uppruna og þróun íslenska táknmálsins en víst er að íslenska táknmálið hefur þróast mikið og breyst frá því að talað var um samskipti heyrnarlauss fólks sem fingramál og bendingar.

Mynd:

• Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra, sótt 24.04.2012

Upprunalega hljómaði spurningin svo:

Mig langar að vita hver er munurinn á táknmáli og fingramáli? Ég hef heyrt að eldra fólk talaði gott fingramál, en ekki táknmál og því langar mig að vita hvort einhver munur sé á þessu tvennu og þá í hverju hann felist.

...