Af hverju er yfirleitt kaldara inn í landi en við strendur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju er yfirleitt kaldara inn í landi en við strendur?
Hér á landi hagar þannig til að mestan hluta ársins er sjórinn úti fyrir ströndum landsins hlýrri heldur en loftið. Það er aðeins um stuttan tíma á sumrin sem þetta snýst við. Lóðréttur þáttur sjávarhringrásar veldur því að meira kemur að landinu af sjó suðrænnar ættar heldur en norrænnar, á vetrum er það sjór sem enn geymir varma frá sumrinu áður – og er jafnvel upprunninn á slóðum þar sem sumur eru hlýrri en hér. Hluti kaldsjávarins sekkur fyrir norðan land og fer suður á bóginn í undirdjúpunum. Á þessu eru þó allmikil áraskipti.

Þó þetta sé hin almenna regla bregður út af einstaka daga. Sömuleiðis er dægursveifla hitans mun minni yfir sjó heldur en yfir landi. Á lágum eyjum úti fyrir ströndinni er meðalmunur á hita dags og nætur aðeins í kringum 1 stig að sumarlagi, en inni í sveitum mun meiri. Dægursveifla ræðst þó mjög af skýjafari. Í björtu veðri, á þeim tíma ársins sem sólar nýtur, er hún oft í kringum 12 til 18 stig inn til landsins. Við slík skilyrði verður oftast mun hlýrra upp til sveita en við strendur á daginn, en kaldara á nóttum.

Sjórinn er góður varmageymir, hann safnar í sig sólaryl dags (og sumars) og er lengi að tapa honum aftur. Kólni yfirborð sjávarins blandast það því sem næst fyrir neðan er og varmi sem þar er nýtist yfirborðinu að fullu. Sömuleiðis blandar vindur efstu lögunum saman. Úthafssjór kólnar því mjög hægt – jafnvel þótt yfir hann blási kaldir vindar.

Yfirborð lands geymir varma yfirleitt illa – verst þó þurrir sandar og sömuleiðis geymir yfirborð þurra gróðurleifa (svo sem sinu) varma illa. Varmaskipti milli yfirborðs og þess sem undir er eru hæg og geta aðeins gerst með leiðni eða raka, hægfara ferli. Land kólnar því ört þegar sól sest. Vott yfirborð dregur úr hitasveiflum, sem og ský.

Að auki má nefna að hiti fellur almennt með hæð, hér á landi að meðaltali um 0,6 til 0,7 stig á hverja 100 metra hækkun. Þetta, eitt og sér, bætir í mun á hita við strendur og í innsveitum.

Munum samt að þó oftast sé kaldara inn í landi heldur en við strendur snýst það gjarnan við á sólríkum sumardögum, þó hafgola minni þá oft á hafsvalann. Tuttugustiga hiti er miklu algengari í innsveitum heldur en við sjávarsíðuna. Það er tuttugustiga frost líka.

Myndir

• North Atlantic currents.svg - Wikimedia Commons. (Sótt 25.5.2021).
...