Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Albínismi stafar af gölluðu litargeni. Þetta gen er víkjandi sem þýðir að barn þarf að fá það frá báðum foreldrum til þess að áhrifin komi fram. Hafi einstaklingur eitt eðlilegt litargen sjást engin merki um albínisma hjá viðkomandi. En eignist þessi einstaklingur barn með öðrum einstaklingi sem einnig hefur eitt gallað litargen eru fjórðungs líkur á því að barnið verði albínói. Talið er að einn einstaklingur af hverjum 20.000 sé albínói.
Eðlilega litargenið stuðlar að myndun litarefnisins melaníns í húð, hári og augum. Hafi einstaklingur erft albínóagenið frá báðum foreldrum sínum myndast lítið eða ekkert litarefni í húð hans, hári og augum og hann verður albínói.
Það er útbreiddur misskilningur að allir albínóar hafi rauð augu. Þótt slíkt þekkist vissulega þá hafa flestir albínóar blá augu eða jafnvel brún. Flestir albínóar hafi mjög ljósa húð og hár en það á þó ekki við um alla. Til eru mismunandi tegundir eða stig albínisma. Svokallaður oculocutaneous albínismi hefur áhrif á augu, hár og húð. Hins vegar hefur ocular albínismi aðallega áhrif á augu, en hár- og húðlitur þarf ekki að vera mjög frábrugðinn því sem gengur og gerist meðal annarra ættmenna sem ekki eru albínóar.
Ýmsir sjóngallar fylgja albínisma og er það afleiðing þess að sjónhimnan hefur ekki þroskast rétt og boð á milli sjónhimnu og heila verða ekki eðlileg.
Albínismi er ekki bundinn við mannfólkið eingöngu heldur er þetta þekkt fyrirbæri hjá öllum hryggdýrum og finnst einnig meðal skordýra. Um þetta er fjallað í svari Jóns Más Halldórssonar við spurningunni Finnast albínóar meðal allra dýrategunda?Heimildir:
Þuríður Þorbjarnardóttir. „Af hverju fæðast börn sem albínóar?“ Vísindavefurinn, 13. janúar 2003, sótt 18. maí 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=3001.
Þuríður Þorbjarnardóttir. (2003, 13. janúar). Af hverju fæðast börn sem albínóar? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=3001
Þuríður Þorbjarnardóttir. „Af hverju fæðast börn sem albínóar?“ Vísindavefurinn. 13. jan. 2003. Vefsíða. 18. maí. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=3001>.
Sólin
Rís 04:02 • sest 22:48
Tunglið
Rís 04:32 • Sest 07:33
Flóð
Árdegis: 09:55 • Síðdegis: 22:21
Fjara
Árdegis: 03:55 • Síðdegis: 15:52
Albínismi stafar af gölluðu litargeni. Þetta gen er víkjandi sem þýðir að barn þarf að fá það frá báðum foreldrum til þess að áhrifin komi fram. Hafi einstaklingur eitt eðlilegt litargen sjást engin merki um albínisma hjá viðkomandi. En eignist þessi einstaklingur barn með öðrum einstaklingi sem einnig hefur eitt gallað litargen eru fjórðungs líkur á því að barnið verði albínói. Talið er að einn einstaklingur af hverjum 20.000 sé albínói.
Eðlilega litargenið stuðlar að myndun litarefnisins melaníns í húð, hári og augum. Hafi einstaklingur erft albínóagenið frá báðum foreldrum sínum myndast lítið eða ekkert litarefni í húð hans, hári og augum og hann verður albínói.
Það er útbreiddur misskilningur að allir albínóar hafi rauð augu. Þótt slíkt þekkist vissulega þá hafa flestir albínóar blá augu eða jafnvel brún. Flestir albínóar hafi mjög ljósa húð og hár en það á þó ekki við um alla. Til eru mismunandi tegundir eða stig albínisma. Svokallaður oculocutaneous albínismi hefur áhrif á augu, hár og húð. Hins vegar hefur ocular albínismi aðallega áhrif á augu, en hár- og húðlitur þarf ekki að vera mjög frábrugðinn því sem gengur og gerist meðal annarra ættmenna sem ekki eru albínóar.
Ýmsir sjóngallar fylgja albínisma og er það afleiðing þess að sjónhimnan hefur ekki þroskast rétt og boð á milli sjónhimnu og heila verða ekki eðlileg.
Albínismi er ekki bundinn við mannfólkið eingöngu heldur er þetta þekkt fyrirbæri hjá öllum hryggdýrum og finnst einnig meðal skordýra. Um þetta er fjallað í svari Jóns Más Halldórssonar við spurningunni Finnast albínóar meðal allra dýrategunda?
Heimildir:
