Vísindavefurinn: Hvaða lofttegundir valda gróðurhúsaáhrifum?

Hlusta

Skipta má lofttegundum sem valda gróðurhúsaáhrifum í tvo flokka: náttúrulegar og manngerðar. Í fyrri flokknum eru koltvíildi eða koltvísýringur (CO₂), metan (CH₄) og tví-nituroxíð (N₂O). Af þessum efnum er langmest af koltvíildi. Manngerðar lofttegundir sem valda gróðurhúsaáhrifum eru meðal annars vetnisflúorkolefni (svonefnt HFC-efni) og klórflúorkolefni (CFC-11).

Vatnsgufa (H₂O) í lofthjúpnum er einnig öflug gróðurhúsalofttegund. Hún er þó venjulega ekki talin til hefðbundinna gróðurhúsalofttegunda því magn hennar er mjög breytilegt frá einu svæði til annars, ólíkt fyrrgreindum lofttegundum en magn þeirra er mjög álíka alls staðar í lofthjúpnum.

Á flestum stöðum á jörðinni breytist magn vatnsgufu í lofti líka mjög hratt með tíma. Hringrás vatns í lofthjúpnum er mjög hröð, líftími vatnsgufu er mældur í dögum meðan framantaldar lofttegundir hafa líftíma sem er mældur í árum, áratugum, árhundruðum eða jafnvel árþúsundum.

Þegar vatnsgufa þéttist getur hún myndað ský og þó að ský séu ekki gróðurhúsalofttegund þá geta þau haft sambærileg áhrif. Eftir heiðskíra nótt er að jafnaði mun kaldara í morgunsárið en eftir skýjaða nótt. Munurinn liggur í því að skýin gleypa í sig varmageislun frá jörðinni og endurgeisla svo hluta hennar til baka að yfirborði jarðar, rétt eins og gróðurhúsalofttegundirnar.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Hvað eru gróðurhúsaáhrif og hvernig geta gróðurhúsalofttegundir hækkað hitastig á jörðinni? eftir Halldór Björnsson
Hvað er það sem ræður hitastigi á jörðinni, er það bara geislun frá sólinni? eftir Halldór Björnsson
Er loftslag á jörðinni að breytast og af hverju? eftir Halldór Björnsson
Hvað veldur gróðurhúsaáhrifum? eftir Jón Má Halldórsson
Hve mikið er af koltvísýringi kringum jörðina? eftir Tómas Jóhannesson
Hver yrðu áhrif sólarljóssins á jörðina ef ekki væri raki í andrúmsloftinu sem dreifir og endurkastar því? eftir Harald Ólafsson

Þetta svar birtist áður á vef Veðurstofu Íslands og er birt hér með góðufúslegu leyfi.

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Senda grein til vinar

Hvaða lofttegundir valda gróðurhúsaáhrifum?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Senda grein til vinar

Hvaða lofttegundir valda gróðurhúsaáhrifum?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Deila

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Senda grein til vinar

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka