Sólin Sólin Rís 11:04 • sest 15:36 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:26 • Sest 25:18 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 11:34 • Síðdegis: 24:14 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 05:07 • Síðdegis: 18:03 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 11:04 • sest 15:36 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:26 • Sest 25:18 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 11:34 • Síðdegis: 24:14 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 05:07 • Síðdegis: 18:03 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Af hverju bergmálar kvak anda ekki?

JGÞ

Við höfum áður svarað þessari spurningu en það virðist vera nútíma flökkusögn að kvak anda bergáli ekki. Fjölmargar síður á Veraldarvefnum halda þessu meðal annars fram.

Í svarinu sem hægt er að lesa hér kemur fram að hljóð er bylgjur sem við heyrum þegar þær skella á hljóðhimnunni. Bergmál eru hljóðbylgjur sem við heyrum eftir að þær skella á einhverju sem endurkastar þeim til okkar. Hljóðbylgjur andakvaks gegnir sömu lögmálum og aðrar hljóðbylgjur og þess vegna getur það bergmálað eins og önnur hljóð.

Í svarinu er hins vegar bent á það að ástæðan fyrir þeirri trú að andakvak bergmáli ekki sé ef til vill sú að sjaldan séu réttar aðstæður til þess:
Til þess að við heyrum bergmál úti í náttúrunni þarf ákveðin skilyrði eins og til dæmis klettavegg í hæfilegri fjarlægð. Endur eru hins vegar oftast á vatni eða í grennd við það á flatlendi. Þess vegna má vel vera að við heyrum í reynd sjaldan bergmál af andakvaki.
Hægt er að lesa meira um hljóðbygjur í svari við spurningunni:


Athugasemd frá ritstjórn, 1.7.2011: Okkur barst ábending um að í þáttaröðinni MythBusters hafi þetta viðfangsefni verið tekið fyrir. Niðurstaða þeirra var vissulega sú að kvak anda bergmálar en erfitt gat reynst að greina á milli hvar kvakið endaði og bergmálið byrjaði. Mannseyrað ætti í erfiðleikum með að greina muninn þar á. Þessi þjóðsaga var engu að síður busted eins og þeir orða það eða kveðin í kútinn. Sjá meðal annars: Wikipedia.


Höfundur

Jón Gunnar Þorsteinsson

bókmenntafræðingur og ritstjóri Vísindavefsins

Útgáfudagur

27.5.2004

Spyrjandi

Sigfríður Pálmarsdóttir

Tilvísun

JGÞ. „Af hverju bergmálar kvak anda ekki?“ Vísindavefurinn, 27. maí 2004, sótt 8. desember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=4284.

JGÞ. (2004, 27. maí). Af hverju bergmálar kvak anda ekki? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=4284

JGÞ. „Af hverju bergmálar kvak anda ekki?“ Vísindavefurinn. 27. maí. 2004. Vefsíða. 8. des. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=4284>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Af hverju bergmálar kvak anda ekki?
Við höfum áður svarað þessari spurningu en það virðist vera nútíma flökkusögn að kvak anda bergáli ekki. Fjölmargar síður á Veraldarvefnum halda þessu meðal annars fram.

Í svarinu sem hægt er að lesa hér kemur fram að hljóð er bylgjur sem við heyrum þegar þær skella á hljóðhimnunni. Bergmál eru hljóðbylgjur sem við heyrum eftir að þær skella á einhverju sem endurkastar þeim til okkar. Hljóðbylgjur andakvaks gegnir sömu lögmálum og aðrar hljóðbylgjur og þess vegna getur það bergmálað eins og önnur hljóð.

Í svarinu er hins vegar bent á það að ástæðan fyrir þeirri trú að andakvak bergmáli ekki sé ef til vill sú að sjaldan séu réttar aðstæður til þess:
Til þess að við heyrum bergmál úti í náttúrunni þarf ákveðin skilyrði eins og til dæmis klettavegg í hæfilegri fjarlægð. Endur eru hins vegar oftast á vatni eða í grennd við það á flatlendi. Þess vegna má vel vera að við heyrum í reynd sjaldan bergmál af andakvaki.
Hægt er að lesa meira um hljóðbygjur í svari við spurningunni:


Athugasemd frá ritstjórn, 1.7.2011: Okkur barst ábending um að í þáttaröðinni MythBusters hafi þetta viðfangsefni verið tekið fyrir. Niðurstaða þeirra var vissulega sú að kvak anda bergmálar en erfitt gat reynst að greina á milli hvar kvakið endaði og bergmálið byrjaði. Mannseyrað ætti í erfiðleikum með að greina muninn þar á. Þessi þjóðsaga var engu að síður busted eins og þeir orða það eða kveðin í kútinn. Sjá meðal annars: Wikipedia.


...