q-hlutfall eða q-Tobins er notað í fjármálum og hagfræði til að tákna hlutfallið á milli annars vegar markaðsvirðis fyrirtækja og hins vegar kostnaðar við að endurnýja öll framleiðslutæki þess. Ef markaðsvirði fyrirtækis er meira en það fé sem þyrfti til að byggja fyrirtækið upp með því að kaupa öll framleiðslutæki sem það notar þá er þetta hlutfall hærra en 1, annars minna en 1. Sé hlutfallið hærra en 1 þá virðast einhver verðmæti liggja í öðru en framleiðslutækjunum, til dæmis viðskiptavild eða hæfni stjórnenda og annarra starfsmanna.
Hlutfallið er stundum notað við ákvörðun um fjárfestingu. Sé það hærra en 1 þá virðast líkur til þess að markaðsvirði fyrirtækis vaxi ef það fjárfestir til að auka umsvif sín. Ef hlutfallið er lægra en 1 þá eru hins vegar líkur á því að skynsamlegt sé að festa ekki meira fé í rekstrinum og jafnvel að hætta rekstrinum og selja framleiðslutækin.
q-hlutfallið er einnig talsvert notað í þjóðhagfræði. Hlutfallið var fyrst sett fram af William Brainard og James Tobin, sem báðir voru við Yale-háskóla í Bandaríkjunum, árið 1968. Tobin bætti síðan um betur með annarri grein um efnið ári síðar og er hlutfallið kennt við hann. Á ensku er talað um Tobin's q. James Tobin (1918-2002) var einn fremsti hagfræðingur 20. aldar og fékk Nóbelsverðlaunin í hagfræði árið 1981.
Frekara lesefni á Vísindavefnum:
Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Sólin
Rís 05:26 • sest 21:28
Tunglið
Rís 21:24 • Sest 05:22
Flóð
Árdegis: 06:10 • Síðdegis: 18:30
Fjara
Árdegis: 00:11 • Síðdegis: 12:20
q-hlutfall eða q-Tobins er notað í fjármálum og hagfræði til að tákna hlutfallið á milli annars vegar markaðsvirðis fyrirtækja og hins vegar kostnaðar við að endurnýja öll framleiðslutæki þess. Ef markaðsvirði fyrirtækis er meira en það fé sem þyrfti til að byggja fyrirtækið upp með því að kaupa öll framleiðslutæki sem það notar þá er þetta hlutfall hærra en 1, annars minna en 1. Sé hlutfallið hærra en 1 þá virðast einhver verðmæti liggja í öðru en framleiðslutækjunum, til dæmis viðskiptavild eða hæfni stjórnenda og annarra starfsmanna.
Hlutfallið er stundum notað við ákvörðun um fjárfestingu. Sé það hærra en 1 þá virðast líkur til þess að markaðsvirði fyrirtækis vaxi ef það fjárfestir til að auka umsvif sín. Ef hlutfallið er lægra en 1 þá eru hins vegar líkur á því að skynsamlegt sé að festa ekki meira fé í rekstrinum og jafnvel að hætta rekstrinum og selja framleiðslutækin.
q-hlutfallið er einnig talsvert notað í þjóðhagfræði. Hlutfallið var fyrst sett fram af William Brainard og James Tobin, sem báðir voru við Yale-háskóla í Bandaríkjunum, árið 1968. Tobin bætti síðan um betur með annarri grein um efnið ári síðar og er hlutfallið kennt við hann. Á ensku er talað um Tobin's q. James Tobin (1918-2002) var einn fremsti hagfræðingur 20. aldar og fékk Nóbelsverðlaunin í hagfræði árið 1981.
Frekara lesefni á Vísindavefnum:
Mynd: