Sólin Sólin Rís 05:43 • sest 21:13 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 13:37 • Sest 06:11 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 02:59 • Síðdegis: 15:47 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 09:39 • Síðdegis: 21:50 í Reykjavík

Hvernig og hvar vex ananas?

Jón Már Halldórsson

Ananasplantan (Ananas comosus) er fræplanta af ættinni Bromeliaceae. Hún vex villt í Mið- og Suður-Ameríku en hefur verið flutt og ræktuð til nytja víða annars staðar svo sem til margra Asíu- og Afríkuríkja.

Ananasplantan er með 30-40 stíf og safarík blöð sem mynda oft rósettulaga krans umhverfis þykkan og sterklegan stöngul. Hjá villtum afbrigðum myndast blóm efst á plöntunni sem með auknum þroska gildna og renna saman og mynda þannig ávöxt sem í daglegu tali er nefndur ananas. Ananasávöxturinn er fullmyndaður fimm til sex mánuðum eftir að plantan blómstrar. Ananasávöxturinn hjá ræktuðum afbrigðum er venjulega um eitt til tvö kg að þyngd en minni hjá villtum jurtum.

Elstu frásagnir af ananasplöntunni eru frá landkönnuðunum Kristófer Kólumbus, Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés og Sir Walter Raleigh. Raleigh fann villtan ananas í Vestur-Indíum þar sem innfæddir nýttu hann til matar- og víngerðar.



Ananasplantan (Ananas comosus) með vel þroskaðan ávöxt.

Portúgalar voru sennilega fyrstir til að flytja plöntuna út fyrir upprunaleg heimkynni þegar þeir fluttu nokkrar plöntur til ræktunnar á eyjunni St. Helen árið 1502. Þeir fluttu hana til Afríku fáeinum árum síðar og til Indlands um 1550. Fyrir lok 16. aldar voru menn farnir að rækta ananas á stórum svæðum í hitabelti Asíu og Afríku. Óhætt er því að segja að þessi ávöxtur hafi slegið rækilega í gegn.

Í dag er mest ræktað af ananas á Tælandi (um 20% heimsframleiðslunnar) en önnur stór ræktarsvæði eru á Hawaii-eyjum, Filippseyjum, Kína, Brasilíu, Mexíkó, Fílabeinsströndinni, Taívan og á Indlandi.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Höfundur

Jón Már Halldórsson

líffræðingur

Útgáfudagur

8.4.2005

Spyrjandi

Þórhildur Orradóttir, f. 1988

Efnisorð

Tilvísun

Jón Már Halldórsson. „Hvernig og hvar vex ananas?“ Vísindavefurinn, 8. apríl 2005. Sótt 18. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=4876.

Jón Már Halldórsson. (2005, 8. apríl). Hvernig og hvar vex ananas? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=4876

Jón Már Halldórsson. „Hvernig og hvar vex ananas?“ Vísindavefurinn. 8. apr. 2005. Vefsíða. 18. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=4876>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvernig og hvar vex ananas?
Ananasplantan (Ananas comosus) er fræplanta af ættinni Bromeliaceae. Hún vex villt í Mið- og Suður-Ameríku en hefur verið flutt og ræktuð til nytja víða annars staðar svo sem til margra Asíu- og Afríkuríkja.

Ananasplantan er með 30-40 stíf og safarík blöð sem mynda oft rósettulaga krans umhverfis þykkan og sterklegan stöngul. Hjá villtum afbrigðum myndast blóm efst á plöntunni sem með auknum þroska gildna og renna saman og mynda þannig ávöxt sem í daglegu tali er nefndur ananas. Ananasávöxturinn er fullmyndaður fimm til sex mánuðum eftir að plantan blómstrar. Ananasávöxturinn hjá ræktuðum afbrigðum er venjulega um eitt til tvö kg að þyngd en minni hjá villtum jurtum.

Elstu frásagnir af ananasplöntunni eru frá landkönnuðunum Kristófer Kólumbus, Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés og Sir Walter Raleigh. Raleigh fann villtan ananas í Vestur-Indíum þar sem innfæddir nýttu hann til matar- og víngerðar.



Ananasplantan (Ananas comosus) með vel þroskaðan ávöxt.

Portúgalar voru sennilega fyrstir til að flytja plöntuna út fyrir upprunaleg heimkynni þegar þeir fluttu nokkrar plöntur til ræktunnar á eyjunni St. Helen árið 1502. Þeir fluttu hana til Afríku fáeinum árum síðar og til Indlands um 1550. Fyrir lok 16. aldar voru menn farnir að rækta ananas á stórum svæðum í hitabelti Asíu og Afríku. Óhætt er því að segja að þessi ávöxtur hafi slegið rækilega í gegn.

Í dag er mest ræktað af ananas á Tælandi (um 20% heimsframleiðslunnar) en önnur stór ræktarsvæði eru á Hawaii-eyjum, Filippseyjum, Kína, Brasilíu, Mexíkó, Fílabeinsströndinni, Taívan og á Indlandi.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:...