Sólin Sólin Rís 06:34 • sest 20:13 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 16:29 • Sest 19:18 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 09:34 • Síðdegis: 21:50 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:24 • Síðdegis: 15:50 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 06:34 • sest 20:13 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 16:29 • Sest 19:18 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 09:34 • Síðdegis: 21:50 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:24 • Síðdegis: 15:50 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Félagsvísindi Þjóðfræði Hver er uppruni íslensku skotthúfunnar?

Flokkun:

15.1.2008
Félagsvísindi Þjóðfræði

Hver er uppruni íslensku skotthúfunnar?

Símon Jón Jóhannsson

Talið er að íslenskar konur hafi farið að klæðast fyrsta vísi að peysufötum, sem einnig voru nefnd húfubúningur, í lok 18. aldar. Þá fóru konur að nota húfur með skúfi hversdags í staðinn fyrir falda eða skaut. Fyrirmynd skotthúfanna eru líklega karlmannsprjónahúfur, þá einkum húfur skólapilta sem gengu í Skálholts- og Hólaskóla. Í fyrstu voru skotthúfurnar bláar en síðar voru þær nær alltaf hafðar svartar. Algengasti litur skúfsins varð einnig svartur en þeir voru líka rauðir, bláir og grænir. Það þótti fallegast að hafa skúfana úr silki en þeir voru einnig gerðir úr togþræði.



Hér sést djúp skotthúfa frá 19. öld. Þegar komið er fram undir aldamótin 1900 voru húfurnar orðnar minni en skúfarnir lengri.

Valgerður Jónsdóttir biskupsfrú í Skálholti er talin fyrst kvenna á Íslandi til ganga hversdags í peysufötum laust fyrir aldamótin 1800 en slíkur klæðnaður verður svo algengur á fyrri hluta 19. aldar. Upphaflega voru skotthúfurnar prjónahúfur líkt og húfur skólapiltanna, nokkuð djúpar með stuttum skúf og litlum skúfhólki. Skotthúfurnar tóku síðan verulegum breytingum á síðari hluta 19. aldar. Þær grynnkuðu og minnkuðu, skottið lengdist og mjókkaði og skúfhólkurinn stækkaði. Þær voru orðnar mjög litlar um aldamótin 1900 en tóku þá að stækka aftur en skúfurinn hélst hins vegar áfram nánast óbreyttur. Í seinni tíð er algengast að húfurnar séu saumaðar úr flaueli.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Heimildir:
  • Elsa E. Guðjónsson. 1969. Íslenzkir þjóðbúningar kvenna. Frá 16. öld til vorra daga. Bókaútg. Menningarsjóðs. Reykjavík.
  • Símon Jón Jóhannsson og Ragnhildur Vigfúsdóttir. 1991. Íslandsdætur. Svipmyndir úr lífi íslenskra kvenna 1850-1950. Örn og Örlygur. Reykjavík.

Mynd: Wikimedia Commons

Höfundur

Símon Jón Jóhannsson

Símon Jón Jóhannsson

þjóðfræðingur

Útgáfudagur

15.1.2008

Spyrjandi

Ingibjörg Guðjónsdóttir

Efnisorð

Tilvísun

Símon Jón Jóhannsson. „Hver er uppruni íslensku skotthúfunnar?“ Vísindavefurinn, 15. janúar 2008, sótt 9. september 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=7006.

Símon Jón Jóhannsson. (2008, 15. janúar). Hver er uppruni íslensku skotthúfunnar? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=7006

Símon Jón Jóhannsson. „Hver er uppruni íslensku skotthúfunnar?“ Vísindavefurinn. 15. jan. 2008. Vefsíða. 9. sep. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=7006>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hver er uppruni íslensku skotthúfunnar?
Talið er að íslenskar konur hafi farið að klæðast fyrsta vísi að peysufötum, sem einnig voru nefnd húfubúningur, í lok 18. aldar. Þá fóru konur að nota húfur með skúfi hversdags í staðinn fyrir falda eða skaut. Fyrirmynd skotthúfanna eru líklega karlmannsprjónahúfur, þá einkum húfur skólapilta sem gengu í Skálholts- og Hólaskóla. Í fyrstu voru skotthúfurnar bláar en síðar voru þær nær alltaf hafðar svartar. Algengasti litur skúfsins varð einnig svartur en þeir voru líka rauðir, bláir og grænir. Það þótti fallegast að hafa skúfana úr silki en þeir voru einnig gerðir úr togþræði.



Hér sést djúp skotthúfa frá 19. öld. Þegar komið er fram undir aldamótin 1900 voru húfurnar orðnar minni en skúfarnir lengri.

Valgerður Jónsdóttir biskupsfrú í Skálholti er talin fyrst kvenna á Íslandi til ganga hversdags í peysufötum laust fyrir aldamótin 1800 en slíkur klæðnaður verður svo algengur á fyrri hluta 19. aldar. Upphaflega voru skotthúfurnar prjónahúfur líkt og húfur skólapiltanna, nokkuð djúpar með stuttum skúf og litlum skúfhólki. Skotthúfurnar tóku síðan verulegum breytingum á síðari hluta 19. aldar. Þær grynnkuðu og minnkuðu, skottið lengdist og mjókkaði og skúfhólkurinn stækkaði. Þær voru orðnar mjög litlar um aldamótin 1900 en tóku þá að stækka aftur en skúfurinn hélst hins vegar áfram nánast óbreyttur. Í seinni tíð er algengast að húfurnar séu saumaðar úr flaueli.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Heimildir:
  • Elsa E. Guðjónsson. 1969. Íslenzkir þjóðbúningar kvenna. Frá 16. öld til vorra daga. Bókaútg. Menningarsjóðs. Reykjavík.
  • Símon Jón Jóhannsson og Ragnhildur Vigfúsdóttir. 1991. Íslandsdætur. Svipmyndir úr lífi íslenskra kvenna 1850-1950. Örn og Örlygur. Reykjavík.

Mynd: Wikimedia Commons...