Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 06:57 • sest 20:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 12:06 • Síðdegis: 24:48 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 05:53 • Síðdegis: 18:06 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi

Af hverju eru eldgos svona heit?

Sigurður Steinþórsson

Í eldgosum koma upp bráðin gosefni með efnasamsetningu sem ekki bráðnar fyrr en við 1000°C. Væru eldgosin ekki svona heit, yrðu þau alls ekki.

Í iðrum jarðar myndast meiri varmi við sundrun geislavirkra efna en jörðin getur „losað sig við" með varmaleiðingu og varmageislun (Lesa má um þrenns konar flutning varma í svari Tryggva Þorgeirssonar og Þorsteins Vilhjálmssonar við spurningunni Hvers vegna eru katlar, pottar og hitakönnur yfirleitt gljáandi að utan?). Þess vegna heldur efnið áfram að hitna uns það verður deigt (plastískt) og fer að ólga. (Þessi orð eru afstæð, því að „deigt" og „ólgandi" er möttulefni aðeins á jarðfræðilegan tímakvarða.) Heitt efni stígur upp á við af miklu dýpi, og við þrýstiléttinn tekur það að bráðna — bergkvika myndast sem berst upp á yfirborðið í eldgosum. Sú samlíking að eldstöðvar séu „svitaholur jarðar" er ekki fráleit.

Höfundur

Sigurður Steinþórsson

Sigurður Steinþórsson

prófessor emeritus

Útgáfudagur

10.8.2000

Spyrjandi

Bríet Guðmundsdóttir, f. 1989

Efnisorð

Tilvísun

Sigurður Steinþórsson. „Af hverju eru eldgos svona heit?“ Vísindavefurinn, 10. ágúst 2000. Sótt 29. mars 2023. http://visindavefur.is/svar.php?id=764.

Sigurður Steinþórsson. (2000, 10. ágúst). Af hverju eru eldgos svona heit? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=764

Sigurður Steinþórsson. „Af hverju eru eldgos svona heit?“ Vísindavefurinn. 10. ágú. 2000. Vefsíða. 29. mar. 2023. <http://visindavefur.is/svar.php?id=764>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Af hverju eru eldgos svona heit?
Í eldgosum koma upp bráðin gosefni með efnasamsetningu sem ekki bráðnar fyrr en við 1000°C. Væru eldgosin ekki svona heit, yrðu þau alls ekki.

Í iðrum jarðar myndast meiri varmi við sundrun geislavirkra efna en jörðin getur „losað sig við" með varmaleiðingu og varmageislun (Lesa má um þrenns konar flutning varma í svari Tryggva Þorgeirssonar og Þorsteins Vilhjálmssonar við spurningunni Hvers vegna eru katlar, pottar og hitakönnur yfirleitt gljáandi að utan?). Þess vegna heldur efnið áfram að hitna uns það verður deigt (plastískt) og fer að ólga. (Þessi orð eru afstæð, því að „deigt" og „ólgandi" er möttulefni aðeins á jarðfræðilegan tímakvarða.) Heitt efni stígur upp á við af miklu dýpi, og við þrýstiléttinn tekur það að bráðna — bergkvika myndast sem berst upp á yfirborðið í eldgosum. Sú samlíking að eldstöðvar séu „svitaholur jarðar" er ekki fráleit....