Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 03:05 • sest 23:50 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 03:00 • Sest 10:08 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:31 • Síðdegis: 23:00 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 04:25 • Síðdegis: 16:32 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Eðlisfræði: fræðileg

Hvers vegna eru mörk hljóðmúrsins breytileg eftir hæð?

Þorsteinn Vilhjálmsson og Stefán Ingi Valdimarsson

Þegar þotur ná hljóðhraða rjúfa þær svokallaðan hljóðmúr og gríðarlegur hávaði heyrist. Mörk hljóðmúrsins eru breytileg eftir hæð vegna þess að hljóðhraðinn í lofti vex með hita þess og hitinn breytist með hæð. Hitinn lækkar reyndar með hæð í lofthjúpnum upp að veðrahvörfum, það er að segja á mestöllu því svæði sem þotur fara um.

Jafnan sem lýsir því hvernig hljóðhraði fer eftir hita er

$$v = \sqrt{\frac{\gamma\cdot RT}{M}}$$

þar sem stuðullinn $\gamma$ er 1,4 fyrir tvíatóma gas eins og andrúmsloftið er að mestu, $R$ er svokallaður gasfasti, $T$ er hitinn í kelvínum og $M$ er mólmassi gassins.

Nánar má lesa um hljóðmúrinn í svari Þorsteins Vilhjálmssonar og Tryggva Þorgeirssonar við spurningunni Hvað gerist þegar þotur rjúfa hljóðmúrinn?

Höfundar

Þorsteinn Vilhjálmsson

Þorsteinn Vilhjálmsson

prófessor emeritus, ritstjóri Vísindavefsins 2000-2010 og ritstjóri Evrópuvefsins 2011

Stefán Ingi Valdimarsson

sérfræðingur á Stærðfræðistofu Raunvísindastofnunar Háskóla Íslands

Útgáfudagur

16.8.2000

Spyrjandi

Rósant Ísak Rósantsson, f. 1985

Efnisorð

Tilvísun

Þorsteinn Vilhjálmsson og Stefán Ingi Valdimarsson. „Hvers vegna eru mörk hljóðmúrsins breytileg eftir hæð?“ Vísindavefurinn, 16. ágúst 2000. Sótt 9. júní 2023. http://visindavefur.is/svar.php?id=808.

Þorsteinn Vilhjálmsson og Stefán Ingi Valdimarsson. (2000, 16. ágúst). Hvers vegna eru mörk hljóðmúrsins breytileg eftir hæð? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=808

Þorsteinn Vilhjálmsson og Stefán Ingi Valdimarsson. „Hvers vegna eru mörk hljóðmúrsins breytileg eftir hæð?“ Vísindavefurinn. 16. ágú. 2000. Vefsíða. 9. jún. 2023. <http://visindavefur.is/svar.php?id=808>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvers vegna eru mörk hljóðmúrsins breytileg eftir hæð?
Þegar þotur ná hljóðhraða rjúfa þær svokallaðan hljóðmúr og gríðarlegur hávaði heyrist. Mörk hljóðmúrsins eru breytileg eftir hæð vegna þess að hljóðhraðinn í lofti vex með hita þess og hitinn breytist með hæð. Hitinn lækkar reyndar með hæð í lofthjúpnum upp að veðrahvörfum, það er að segja á mestöllu því svæði sem þotur fara um.

Jafnan sem lýsir því hvernig hljóðhraði fer eftir hita er

$$v = \sqrt{\frac{\gamma\cdot RT}{M}}$$

þar sem stuðullinn $\gamma$ er 1,4 fyrir tvíatóma gas eins og andrúmsloftið er að mestu, $R$ er svokallaður gasfasti, $T$ er hitinn í kelvínum og $M$ er mólmassi gassins.

Nánar má lesa um hljóðmúrinn í svari Þorsteins Vilhjálmssonar og Tryggva Þorgeirssonar við spurningunni Hvað gerist þegar þotur rjúfa hljóðmúrinn?...