Af hverju breytist maðkur í tvo maðka ef maður klípur hann í sundur? Gildir þetta um alla orma?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju breytist maðkur í tvo maðka ef maður klípur hann í sundur? Gildir þetta um alla orma?
Ánamaðkar og aðrir ormar verða stundum fyrir slysum eins og að kubbast í sundur. Oft er þetta vegna þess að annar endinn er einfaldlega bitinn af og étinn. Hinn endinn getur þá lokast og myndað nýjan enda í stað þess sem klipptur var af. Þetta gerist með svokallaðri endurmyndun eða endurvexti. Endurmyndun er áberandi hjá mörgum mjúkholda og einföldum hryggleysingjum, svo sem svömpum, holdýrum, flatormum, liðormum og sumum skrápdýrum (til dæmis krossfiskum). Endurmyndunin er ýmist hluti af kynlausri fjölgun þessara dýra eða aðferð þeirra til þess að draga úr skaða af völdum rándýra.

Ef ánamaðkur er klipptur í sundur, gerist það fyrst að hringvöðvar undir húðinni á maðkinum herpast saman, og maðkurinn kemur þannig í veg fyrir að líkamsvökvarnir leki út. Ef ormurinn er ungur og fremri hlutinn er úr sæmilega mörgum (kringum 20) liðum, getur hann myndað nýjan afturenda. Það gerist með talsvert mikilli endurskipulagningu. Frumur nærri sárinu missa sérhæfingu sína og skipta sér ört og sérhæfast síðan aftur í þá vefi og líffæri sem mynda þarf. Afturhluti ánamaðka getur ekki myndað nýjan framhluta.

Á sjávarbotni búa margar tegundir burstaorma, sem eru frændur ánamaðksins. Margt er líkt með endurmyndun burstaorma og ánamaðka, en sumar tegundir burstaorma geta þó myndað nýjan framenda, til dæmis ef fiskur bítur upphaflega hausinn af.

Sjá einnig:

• Hvað er burstaormur?
• Hver er stærsti ánamaðkur sem hefur fundist?
• Af hverju verða ánamaðkar stundum ljósir?
• Er maðkategundirnar Eisenia Foetida (Red Wiggler), Dendrabaena Veneta (Dendras) og Lumbricus Terrestris (Lobs) að finna í íslenskri náttúru?
• Drepast ormar í frosti?

...