Hver er kjarninn í goðsögunni um Sigurð Fáfnisbana?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver er kjarninn í goðsögunni um Sigurð Fáfnisbana?
Sigurður Fáfnisbani er sögufræg hetja sem meðal annars segir frá í eddukvæðum. Þar er hann sagður fyrri eiginmaður Guðrúnar Gjúkadóttur sem síðan gekk að eiga Atla Húnakonung. Þessi goðsagnakenndi kappi var ekki síst þekktur fyrir drekadráp sitt í æsku, síðan gekk hann eiga Guðrúnu Gjúkadóttur og reið yfir vafurlogann til Brynhildar Buðladóttur. Brátt kom upp ósætti í fjölskyldunni og Gunnar Gjúkason, eiginmaður Brynhildar en mágur Sigurðar og vinur, drap Sigurð. Brynhildur gekk á bál og Guðrún Gjúkadóttir var gefin Atla Húnakonungi sem síðan vó bræður hennar, Gunnar og Högna. Guðrún hefndi svo bræðra sinna með því að myrða eiginmann sinn og unga syni þeirra. Um Sigurð er fjallað nánar í svari eftir sama höfund við spurningunni Hver var Sigurður Fáfnisbani og átti hann sér raunverulega fyrirmynd?

Meginþættir goðsögunnar um Sigurð Fáfnisbana eru annars vegar hinn óttalausi æskumaður sem einn manna getur glímt við risavaxinn orm og haft betur en hins vegar misheppnuð ástamál hans sem að lokum leiða til illdeilna tveggja kvenna og fjölskylduharmleiks. Þannig reynist unga hetjan Sigurður fullfær um að glíma við yfirnáttúrulegar óvættir eins og dreka en hversdagsleg fjölskyldumál reynast honum ofviða og hann er að lokum veginn af mágum sínum.

Allar goðsögur og raunar sögur yfirleitt fela í sér mikilvæga almenna þekkingu sem hver og einn sem á þær hlýðir á að geta nýtt sér og velta má fyrir sér skilaboðum þessarar goðsögu til æskufólks á miðöldum. Er verið að kenna því óttaleysi eða vara það við flækjum fullorðinsáranna?

Hin magnaða frásögn um Sigurð, drekann, valkyrjuna Brynhildi og eiginkonuna hefndarþyrstu og norrænar goðsögur yfirleitt urðu svo enn stærri þáttur í heimsmenningunni á 19. og 20. öld í óperum Richards Wagner (1813-1883) sem sótti efni sitt bæði í þýsku miðaldakvæðin og beint í hið norræna efni. Wagner hafði glöggt auga fyrir hinni miklu dramatík goðsagnanna og úrvinnsla hans úr henni hefur sannað að þetta forna efni getur líka höfðað til 20. og 21. aldar manna. Þannig tekst nútímamenningin enn á við eldforna arfleið frá 5. og 6. öld.

Mynd:

• Sigurd and Fafnir, c.1906 - Hermann Hendrich - WikiArt.org. (Sótt 2.11.2022).

Þetta svar er fengið úr bókinni Íslenskar bókmenntir: Saga og samhengi, Hið íslenska bókmenntafélag, Reykjavík 2021. Textinn er lítillega aðlagaður Vísindavefnum....