Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Þegar Seðlabankinn kaupir krónur, hver er það sem selur honum?
Þegar Seðlabankinn kaupir krónur er hann jafnframt að selja erlendan gjaldeyri. Seðlabankinn á einungis gjaldeyrisviðskipti við tvenns konar aðila, annars vegar ríkissjóð og hins vegar þá sem eru á millibankamarkaði fyrir gjaldeyri, en það eru helstu bankastofnanir landsins. Nokkur eðlismunur er á þessum viðskiptum.
Þegar Seðlabankinn á gjaldeyrisviðskipti við ríkissjóð er reynt að haga þeim þannig að þau hafi ekki bein áhrif á gengi krónunnar. Yfirleitt þegar Seðlabankinn á gjaldeyrisviðskipti við bankana er það hins vegar í þeim tilgangi að hafa áhrif á gengi krónunnar.
Seðlabankinn á gjaldeyrisviðskipti beint við ríkissjóð. Ef ríkissjóður þarf á gjaldeyri að halda til að greiða afborganir af erlendum lánum eða til einhverra annara nota, afhendir Seðlabankinn ríkissjóði gjaldeyrinn á skráðu gengi þess dags. Í þessu tilfelli er það ríkissjóður sem er að „selja“ Seðlabankanum krónur.
Millibankamarkaður fyrir gjaldeyri er skipulagður vettvangur meðal bankastofnana. Á þeim markaði fara fram viðskipti með erlendan gjaldeyri í skiptum fyrir krónur. Millibankamarkaðnum er lýst ítarlega í grein í Peningamálum 2001/3: „Gjaldeyrismarkaður á Íslandi“. Að markaðnum standa auk Seðlabankans, Landsbanki Íslands, Íslandsbanki, Búnaðarbanki Íslands og Kaupþing. Aðrir aðilar markaðarins en Seðlabankinn eru svokallaðir viðskiptavakar sem ber skylda til að halda uppi viðskiptum á markaðnum en Seðlabankinn hefur ekki slíkar skyldur. Seðlabankinn getur hins vegar kosið að kaupa eða selja gjaldeyri á þessum markaði með það að markmiði að hafa áhrif á gengi krónunnar. Ef Seðlabankinn ákveður að styrkja gengi krónunnar með því að selja viðskiptavökunum erlendan gjaldeyri kaupir hann krónur af þeim.
Það eru því ofangreindir aðilar sem selja Seðlabankanum krónur.
Frekara lesefni á Vísindavefnum:
Már Guðmundsson. „Þegar Seðlabankinn kaupir krónur, hver er það sem selur honum? “ Vísindavefurinn, 9. nóvember 2001. Sótt 26. janúar 2020. http://visindavefur.is/svar.php?id=1945.
Már Guðmundsson. (2001, 9. nóvember). Þegar Seðlabankinn kaupir krónur, hver er það sem selur honum? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=1945
Már Guðmundsson. „Þegar Seðlabankinn kaupir krónur, hver er það sem selur honum? “ Vísindavefurinn. 9. nóv. 2001. Vefsíða. 26. jan. 2020. <http://visindavefur.is/svar.php?id=1945>.
Guðrún Kvaran er málfræðingur og prófessor emeritus. Hún starfaði um áratuga skeið við Orðabók Háskólans og varð forstöðumaður hennar árið 2000. Guðrún hefur skrifað fjölda greina sem birst hafa innanlands og erlendis og flutt fjölmarga fyrirlestra um fræðasvið sín, en viðfangsefnin eru einkum íslenskur orðaforði í sögulegu ljósi, nafnfræði og orðabókafræði.
Þegar Seðlabankinn kaupir krónur er hann jafnframt að selja erlendan gjaldeyri. Seðlabankinn á einungis gjaldeyrisviðskipti við tvenns konar aðila, annars vegar ríkissjóð og hins vegar þá sem eru á millibankamarkaði fyrir gjaldeyri, en það eru helstu bankastofnanir landsins. Nokkur eðlismunur er á þessum viðskiptum.
Þegar Seðlabankinn á gjaldeyrisviðskipti við ríkissjóð er reynt að haga þeim þannig að þau hafi ekki bein áhrif á gengi krónunnar. Yfirleitt þegar Seðlabankinn á gjaldeyrisviðskipti við bankana er það hins vegar í þeim tilgangi að hafa áhrif á gengi krónunnar.
Seðlabankinn á gjaldeyrisviðskipti beint við ríkissjóð. Ef ríkissjóður þarf á gjaldeyri að halda til að greiða afborganir af erlendum lánum eða til einhverra annara nota, afhendir Seðlabankinn ríkissjóði gjaldeyrinn á skráðu gengi þess dags. Í þessu tilfelli er það ríkissjóður sem er að „selja“ Seðlabankanum krónur.
Millibankamarkaður fyrir gjaldeyri er skipulagður vettvangur meðal bankastofnana. Á þeim markaði fara fram viðskipti með erlendan gjaldeyri í skiptum fyrir krónur. Millibankamarkaðnum er lýst ítarlega í grein í Peningamálum 2001/3: „Gjaldeyrismarkaður á Íslandi“. Að markaðnum standa auk Seðlabankans, Landsbanki Íslands, Íslandsbanki, Búnaðarbanki Íslands og Kaupþing. Aðrir aðilar markaðarins en Seðlabankinn eru svokallaðir viðskiptavakar sem ber skylda til að halda uppi viðskiptum á markaðnum en Seðlabankinn hefur ekki slíkar skyldur. Seðlabankinn getur hins vegar kosið að kaupa eða selja gjaldeyri á þessum markaði með það að markmiði að hafa áhrif á gengi krónunnar. Ef Seðlabankinn ákveður að styrkja gengi krónunnar með því að selja viðskiptavökunum erlendan gjaldeyri kaupir hann krónur af þeim.
Það eru því ofangreindir aðilar sem selja Seðlabankanum krónur.
Frekara lesefni á Vísindavefnum:
