Geta dýr dáið úr ástarsorg?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Geta dýr dáið úr ástarsorg?
Atferlis- og dýrafræðingar hafa lengi rannsakað tilfinningalíf dýra. Hinn kunni náttúrufræðingur Charles Darwin (1809-1882) fjallaði meðal annars um slíkt í ritum sínum.

Það er vel þekkt að dýr sýna tilfinningar eins og reiði og ýmis tilbrigði við gleði. Einnig eru sterkar vísbendingar um að dýr sýni þá tilfinningu sem við köllum sorg og að hún sé hluti af tilfinningamynstri flestra, ef ekki allra spendýra, eins og hjá okkur mönnunum.

Vissulega getum við ekki spurt dýrin um líðan þeirra en með því að gera nákvæma athugun á atferli þeirra við áfall, meðal annars við missi sem við getum ætlað að valdi þeim sorg, má lesa ýmislegt úr viðbrögðum þeirra. Hafa slíkar rannsóknir leitt til þess að flestir vísindamenn á þessu sviði, en þó ekki allir, telja að dýr geti orðið sorgmædd.

Fjölmörg dæmi benda til þess að hegðun dýra breytist þegar þau verða fyrir einhvers konar missi, til að mynda þegar fílskýr missir kálf eða þegar api tapar félaga sínum til margra ára. Breytingarnar koma fram sem minni áhugi á að leika sér, minni matarlyst og aukin svefnþörf. Þetta eru einmitt meðal þeirra einkenna sem menn sýna í sorgarferli. Vísindamenn sem hafa rannsakað þetta fyrirbæri, telja sig einnig hafa merkt breytingar á aukinni táraframleiðslu hjá hundum og köttum við áföll, en hún gæti líka stafað af ertingu í augum, svo sem vegna ryks eða sandkorna.

Margir hundaeigendur kunna sögur af viðbrögðum hunda þegar náinn fjölskyldumeðlimur fellur frá. Hundurinn getur þá haft hægt um sig, legið undir borði, tapað matarlyst og jafnvel ýlfrað óvenjumikið. Hinn merki fræðimaður Konrad Lorenz (1903-1989) skrifaði eitt sinn: „Grágæs sem hefur tapað maka sínum, sýnir öll einkenni sorgar“ (þýðing höfundar). Sjávarlíffræðingar urðu vitni að ámátlegum hljóðum sæljóna þegar háhyrningar drápu kópa í viðurvist mæðranna. Erfitt er að túlka hljóðin öðruvísi en einhvers konar grát.

Spyrjandi vill vita hvort dýr geti dáið úr sorg. Einhverjar vísbendingar eru um að slíkt geti hent. Til að mynda eru til dæmi um að þegar annar tveggja búrfugla drapst, þá hætti hinn að matast og drapst fljótlega líka. Þannig má segja að hann hafi dáið úr sorg.

En þó svo að dýr geti mögulega beint eða óbeint dáið úr sorg eða missi, þá stendur eftir spurningin hvort þau getið upplifað ást á sama hátt og mannfólkið, og þar af leiðandi einnig þá miklu sorg sem fylgt getur ástinni.

Heimildir, frekari fróðleikur og mynd:

• Emotion in animals - Wikipedia, the free encyclopedia. (Skoðað 4. 2. 2013).
• Grief, Mourning, and Broken Hearted Animals | Psychology Today. Skoðað 4. 2. 2013).
• Mynd af fuglum: Who Said Animals Cannot Be Sad? | c77c Blog. (Sótt 4. 2. 2013).
• Mynd af ljónum: Love! | Flickr - Photo Sharing!. Höfundur myndar: Francois de Halleux. (Sótt 4. 2. 2013).

...