Hvað getið þið sagt mér um lágplinísk eldgos?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað getið þið sagt mér um lágplinísk eldgos?
Þeytigos kallast lágplinísk þegar hæð gosmakkar er 10-20 kílómetrar. Munurinn á þessum gosum og vúlkönskum er sá að í lágplinísku gosi er streymi upp úr gígnum samfellt en ekki í stökum sprengingum. Lágplinísk þeytigos eru yfirleitt skammæ og standa sjaldan lengur en nokkrar klukkustundir. Kvikan er oftast ísúr eða súr. Gjóska getur borist hundruð kílómetra, þótt magnið sé ekki mikið, og myndar yfirleitt vel afmarkaðan geira. Sé miðað við hæð gosmakkar, hafa öll Heklugos frá og með gosinu 1970 byrjað sem lágplinísk þeytigos. Algengt er að eldgos byrji þannig en þróist síðan yfir í blandgos þar sem megnið af kvikunni kemur upp sem hraun.

Heklugosið 2000 hófst með lágplinískri virkni, en eftir um klukkustund voru hawaiískir kvikustrókar ríkjandi á mestum hluta gossprungunnar. Strombólsk virkni tók síðan við eftir um sex klukkustundir.¹ Í Skaftáreldum 1783 hófst gos á hverjum hluta gossprungunnar með lágplinísku þeytigosi, en breyttist síðan í flæðigos.²

Tilvísanir:

¹ Ármann Höskuldsson og fleiri, 2006. Constraints on the dynamics of subglacial basalt eruptions from geological and geochemical observations at Kverkfjöll, NE-Iceland. Bulletin of Volcanology, 68, 689-701.

² Thordarson, T. og S. Self, 1993. The Laki (Skaftár Fires) and Grimsvötn eruptions in 1783-1785. Bulletin of Volcanology, 55, 233-263.

Upprunalega spurningin frá Hafrúnu Helgu var:

Hvaða tegundir eru til af eldgosum?

Þeirri spurningu er svarað hér að hluta og einnig í öðrum tengdum svörum.

---

Þetta svar er hluti af lengri umfjöllun um flokkun eldgosa í bókinni Náttúruvá á Íslandi: Eldgos og jarðskjálftar og birt með góðfúslegu leyfi. Mynd er fengin úr sama riti, bls. 93.

...