Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:36 • sest 21:19 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 16:44 • Sest 05:50 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:37 • Síðdegis: 17:05 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:09 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: dýrafræði

Getið þið sagt mér hver þjóðardýrin eru í flestum löndum heims?

Jón Már Halldórsson

Hér er einnig svarað spurningunni:
Hvert er þjóðardýr Íslands og af hverju?

Þjóðir heims eiga sér öll einhver þjóðartákn, ýmist lögformleg eða óformleg. Þessi tákn geta til dæmis endurspeglað eða vísað til sjálfsmyndar þjóðarinnar, sögu hennar, menningar eða náttúru. Þjóðartáknin eru til að mynda fáni, þjóðsöngur, skjaldarmerki, litir, blóm eða það sem hér er spurt um - þjóðardýr.

Það er misjafnt hvort þau dýr sem talin eru tákn þjóða hafi fengið formlega útnefningu sem slík eða ekki. Sem dæmi þá kemur fram á heimasíðu ríkisstjórnar Kanada að árið 1975 hafi bjórinn (Castor canadensis) verið formlega útnefndur sem eitt af táknum Kanada en hann hafði um langa hríð verið óopinbert þjóðartákn landsins. Í mörgum öðrum tilfellum er ekki um opinbera tilnefningu að ræða, dýrið sem almennt er litið á sem þjóðardýr getur til dæmis verið í skjaldarmerki þjóðarinnar eða verið einkennisdýr í fánu landsins án þess að það hafi formlega verið útnefnt sem þjóðartákn.

Á heimasíðu ríkisstjórnar Kanada er tilgreint að bjór (Castor canadensis) hafi verið formlega útnefndur sem eitt af táknum landsins.

Ljónið (Panthera leo) er eitt vinsælasta þjóðardýrið enda er það tákn um hugrekki og styrk. Litlu virðist skipta hvort ljón séu hluti af fánu þeirra landa sem telja það sem sitt þjóðardýr; til að mynda er ljón þjóðardýr Englands þótt ljón hafi aldrei lifað villt þar í landi.

Á Netinu má finna margar síður sem telja upp þjóðardýr ýmissa landa, til dæmis á Wikipediu. Aðrar síður má finna með því að setja inn í leitarvélar leitarorð eins og „national animals“. En rétt er að ítreka að upplýsingunum verður að taka með ákveðnum fyrirvara, ekki er endilega gerður greinarmunur á formlega útnefndum þjóðardýrum og óformlegum auk þess sem túlkun á hvað telst þjóðardýr getur verið nokkuð á reiki.

Þjóðardýr þurfa ekki að tilheyra fánu viðkomandi landa og geta jafnvel verið goðsagnakennd. Þjóðardýr Englands er ljón og þjóðardýr Skotlands er einhyrningur. Bæði þessi dýr koma fyrir á skjaldarmerki Stóra-Bretlands.

Í þessu sambandi má nefna að ýmsar síður halda því fram að fálki (Falco rusticolus) sé þjóðardýr Íslendinga. Að því best er vitað eiga Íslendingar hins vegar ekkert formlegt þjóðardýr. Fyrir nokkrum árum var fyrirtækið Maskína fengið til að kanna hug landsmanna til þjóðardýrs. Könnunin var gerð meðal 5.000 Íslendinga sem valdir voru með slembiúrtaki úr Þjóðskrá. Þar kom fram að Íslendingar vilja útselinn sem þjóðardýr, enda talinn geðþekkur, harðger og með nokkuð gott skopskyn. Í öðru sæti, en langt fyrir aftan útselinn í vinsældum, kom melrakkinn, en Melrakkasetur Íslands hefur talað fyrir því að hann verði gerður að þjóðardýri Íslendinga.

Heimildir og mynd:

Höfundur

Jón Már Halldórsson

Jón Már Halldórsson

líffræðingur

Útgáfudagur

21.8.2017

Spyrjandi

Guðrún Gísladóttir, Þórhallur Bjarni Björnsson, Valdís Sigurðardóttir, Pétur Guðni Kristinsson, Hákon Óli Sigurðsson, Hörður Jóhannesson

Efnisorð

Tilvísun

Jón Már Halldórsson. „Getið þið sagt mér hver þjóðardýrin eru í flestum löndum heims?“ Vísindavefurinn, 21. ágúst 2017. Sótt 20. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=73757.

Jón Már Halldórsson. (2017, 21. ágúst). Getið þið sagt mér hver þjóðardýrin eru í flestum löndum heims? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=73757

Jón Már Halldórsson. „Getið þið sagt mér hver þjóðardýrin eru í flestum löndum heims?“ Vísindavefurinn. 21. ágú. 2017. Vefsíða. 20. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=73757>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Getið þið sagt mér hver þjóðardýrin eru í flestum löndum heims?
Hér er einnig svarað spurningunni:

Hvert er þjóðardýr Íslands og af hverju?

Þjóðir heims eiga sér öll einhver þjóðartákn, ýmist lögformleg eða óformleg. Þessi tákn geta til dæmis endurspeglað eða vísað til sjálfsmyndar þjóðarinnar, sögu hennar, menningar eða náttúru. Þjóðartáknin eru til að mynda fáni, þjóðsöngur, skjaldarmerki, litir, blóm eða það sem hér er spurt um - þjóðardýr.

Það er misjafnt hvort þau dýr sem talin eru tákn þjóða hafi fengið formlega útnefningu sem slík eða ekki. Sem dæmi þá kemur fram á heimasíðu ríkisstjórnar Kanada að árið 1975 hafi bjórinn (Castor canadensis) verið formlega útnefndur sem eitt af táknum Kanada en hann hafði um langa hríð verið óopinbert þjóðartákn landsins. Í mörgum öðrum tilfellum er ekki um opinbera tilnefningu að ræða, dýrið sem almennt er litið á sem þjóðardýr getur til dæmis verið í skjaldarmerki þjóðarinnar eða verið einkennisdýr í fánu landsins án þess að það hafi formlega verið útnefnt sem þjóðartákn.

Á heimasíðu ríkisstjórnar Kanada er tilgreint að bjór (Castor canadensis) hafi verið formlega útnefndur sem eitt af táknum landsins.

Ljónið (Panthera leo) er eitt vinsælasta þjóðardýrið enda er það tákn um hugrekki og styrk. Litlu virðist skipta hvort ljón séu hluti af fánu þeirra landa sem telja það sem sitt þjóðardýr; til að mynda er ljón þjóðardýr Englands þótt ljón hafi aldrei lifað villt þar í landi.

Á Netinu má finna margar síður sem telja upp þjóðardýr ýmissa landa, til dæmis á Wikipediu. Aðrar síður má finna með því að setja inn í leitarvélar leitarorð eins og „national animals“. En rétt er að ítreka að upplýsingunum verður að taka með ákveðnum fyrirvara, ekki er endilega gerður greinarmunur á formlega útnefndum þjóðardýrum og óformlegum auk þess sem túlkun á hvað telst þjóðardýr getur verið nokkuð á reiki.

Þjóðardýr þurfa ekki að tilheyra fánu viðkomandi landa og geta jafnvel verið goðsagnakennd. Þjóðardýr Englands er ljón og þjóðardýr Skotlands er einhyrningur. Bæði þessi dýr koma fyrir á skjaldarmerki Stóra-Bretlands.

Í þessu sambandi má nefna að ýmsar síður halda því fram að fálki (Falco rusticolus) sé þjóðardýr Íslendinga. Að því best er vitað eiga Íslendingar hins vegar ekkert formlegt þjóðardýr. Fyrir nokkrum árum var fyrirtækið Maskína fengið til að kanna hug landsmanna til þjóðardýrs. Könnunin var gerð meðal 5.000 Íslendinga sem valdir voru með slembiúrtaki úr Þjóðskrá. Þar kom fram að Íslendingar vilja útselinn sem þjóðardýr, enda talinn geðþekkur, harðger og með nokkuð gott skopskyn. Í öðru sæti, en langt fyrir aftan útselinn í vinsældum, kom melrakkinn, en Melrakkasetur Íslands hefur talað fyrir því að hann verði gerður að þjóðardýri Íslendinga.

Heimildir og mynd:

...