Er orðið tískulaukur til?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er orðið tískulaukur til?
Upprunalega spurningin hljóðaði svo:

Er til orðið tískulaukur? Er búin að rekast á þetta orð tvisvar nýlega á sitthvorum netmiðlinum og er að velta því fyrir mér hvort einhver sé að misskilja eitthvað eða hvort að þetta sé orð...

Orðið tískulaukur hefur stundum verið notað um þann sem fylgist vel með nýjum tískustraumum og kemur af stað heilli tískubylgju. Þetta er ein af nokkrum tillögum sem fram hafa komið til að mynda íslenskt orð fyrir enska orðið „trendsetter“. Dæmi um aðrar tillögur eru tískufrömuður, tískukóngur, tískulögga, tískumeistari og tískuviti.

Á degi íslenskrar tungu 16. nóvember 2006 héldu Námsgagnastofnun og málræktarsvið Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum nýyrðasamkeppni í grunnskólum landsins. Hugmyndin var að virkja börn og unglinga til að mynda nýyrði yfir algengar enskar slettur og þar á meðal var orðið „trendsetter“. Tískulaukur var ein af þeim hugmyndum sem fram komu en orðið sem var hlutskarpast var tískuviti. Orðið tískulaukur minnir á orð á borð við ættarlaukur (prýði ættar sinnar) og tískuvitinn minnir á orð á borð við menningarvita (sá sem kann skil á menningarmálum líðandi stundar).

Þau nýyrði, sem hér hafa verið nefnd, eiga það sameiginlegt að vera samsett orð. Þetta er einföld orðmyndun og mörg slík orð eru mynduð án mikillar umhugsunar. Enda þótt þessi nýyrði heyrist stundum notuð hefur ekkert þeirra náð að festa sig vel í sessi. Erfitt er að fullyrða um ástæðuna. Hugsanlega ná þau ekki fyllilega að fanga hugtakið „trendsetter“ og það gæti einnig verið skýring að ekki hafi verið sérstök þörf á orði fyrir þetta fyrirbæri.

Heimildir:

• Nýyrði óskast. (2006, 15. nóvember). Fréttablaðið, bls. 30.
• Eru stelpur meira “trendsetter” en “tískulaukar”? (2007, 1. febrúar). Vesturbæjarblaðið, bls. 10.
• „Ert þú tískulaukur?“ (2012, 1. mars). Monitor, bls. 13.

Mynd:

• shoes for saturdays - Pabak Sarkar - flickr.com. (Sótt 29.09.2017).

...