Hvað er svefnsækni og hvernig er hún greind?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er svefnsækni og hvernig er hún greind?
Svefnsækni (e. hypersomnia) er sjúkdómur sem einkennist af gífurlegri þreytu og miklum svefni. Þeir sem þjást af svefnsækni eru þreyttir svo til allan sólarhringinn, jafnvel þó þeir hafi náð fullkomnum nætursvefni eða leggi sig á daginn. Þessi mikla þreyta yfir daginn veldur vanlíðan þar sem vökutímar sjúklinga eru vannýttir vegna syfju.^[1]

Sjúklingar geta sofnað nánast upp úr þurru ef umhverfi þeirra er ekki nægilega örvandi, til að mynda við sjónvarpsáhorf eða þegar þeir eru að keyra bíl. Sjúkdómurinn er nátengdur drómasýki (e. narcolepsy), en svefninn kemur ekki jafn skyndilega yfir þá sem þjást af svefnsækni.^[2]

Margir kannast við svefnsjúkdóm sem kallast svefnleysi, en þekkja hann jafnvel betur undir enska heitinu insomnia. Sá sjúkdómur er margfalt algengari en svefnsækni og sömuleiðis eru einangruð einkenni hans mun algengari en einkenni svefnsækni. Einnig getur hann verið af mismunandi gerðum og stigum. Þeir sem þjást af svefnleysi eiga erfitt með að sofna og halda sér sofandi, en það hefur neikvæð áhrif á daglegt líf þeirra.^[3] Þessum tveimur sjúkdómum er oft stillt upp sem andstæðum pólum, þar sem annar þeirra einkennist af of miklum svefni og óhóflegri þreytu en hinn af of litlum svefni.

Í nýjustu útgáfu af stærstu handbók heims um geðsjúkdóma, má finna greiningarviðmið svefnsækni. Greiningarviðmiðin eru mörg og margþætt svo þeim verða ekki gerð ítarleg skil í þessu svari en áhugasamir geta opnað tengilinn í tilvísun 4 til þess að lesa þau í heild. Aðalatriðin snúa að því hvort einstaklingur upplifi óhóflega svefnlöngun eða þreytu þrátt fyrir góðan nætursvefn, hvort endurteknar svefnlotur (e. periods of sleep) eigi sér stað innan sömu 24 klukkutímanna og hvort svefnmynstur einstaklingsins hafi skaðleg áhrif á daglegt líf hans.^[4]

Svefnsækni er óalgeng, einungis um 1% almennings uppfyllir öll greiningarviðmiðin^[5] - þó eflaust kunni margir öðru hvoru að furða sig á þreytu og svefnlöngun eftir ágætis nætursvefn, en það er hins vegar fullkomlega eðlilegt.

Tilvísanir:

1. ^ Nolen-Hoeksema, S. og Marroquín, B. (2017). Abnormal Psychology, (7. útgáfa). New York: McGraw-Hill Education.
2. ^ Nolen-Hoeksema, S. og Marroquín, B. (2017). Abnormal Psychology, (7. útgáfa). New York: McGraw-Hill Education.
3. ^ Mai, E. og Buysse, D. J. (2008). Insomnia: prevalence, impact, pathogenesis, differential diagnosis, and evaluation. Sleep Medicine Clinics, 3(2), 167-174.
4. ^ Substance Abuse and Mental Health Services Administration. Impact of the DSM-IV to DSM-5 Changes on the National Survey on Drug Use and Health [Internet]. Rockville (MD): Substance Abuse and Mental Health Services Administration (US); 2016, júní. Tafla 3.35, DSM-IV to DSM-5 Hypersomnolence Disorder Comparison. Sótt af: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519704/table/ch3.t35/
5. ^ Ohayon, M. M., Dauvilliers, Y. og Reynolds, C. F. (2012). Operational definitions and algorithms for excessive sleepiness in the general population: implications for DSM-5 nosology. Archives of General Psychiatry, 69(1), 71-79.

Mynd:

• Wikipedia. Sleep. (Sótt 20.8.2019).

Spurningin hljóðaði upphaflega svona:

Hvað er hypersomnia og hvernig er hægt að greina það?

...