Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:43 • sest 21:13 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 13:37 • Sest 06:11 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 02:59 • Síðdegis: 15:47 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 09:39 • Síðdegis: 21:50 í Reykjavík
Visit the English version
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Flokkun:

Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Á hvaða þönum er fólk alltaf?

Guðrún Kvaran

Upprunalega spurningin var:
Hvaða þanir eru þetta sem fólk er endalaust á og hvers vegna alltaf fleirtalan?

Orðið þön þekkist allt frá fornu máli. Það hefur fleiri en eina merkingu: ‘spjálk eða teinn til að þenja e-ð út með; tálkn, tálknbogi; beintindur í ugga; fjaðurgeisli eða fön á fjöðurstaf, …’.

Orðtakið að vera á þönum ‘hafa mikið að gera, vera á sífelldum hlaupum’ þekkist frá 17. öld, eiginlega ‘vera spenntur eða þaninn út með spjálk, vera eins og útspýtt hundskinn’.

Samkvæmt Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar (1989:1212) er orðið skylt nýnorsku tane, tone kv. ‘strekkifjöl; e-ð seigt og sterkt’ og tanu kv. í sænskri mállýsku ‘einsk. rottugildra’. Orðtakið að vera á þönum ‘hafa mikið að gera, vera á sífelldum hlaupum’ þekkist frá 17. öld, eiginlega ‘vera spenntur eða þaninn út með spjálk, vera eins og útspýtt hundskinn’.

Heimild og mynd:
  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslenskri orðsifjabók. Orðabók Háskólans, Reykjavík. (Orðabókina má einnig nálgast rafrænt á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum: Málið.is.)
  • Mynd: Pxfuel. (Sótt 29.10.2020).

Höfundur

Guðrún Kvaran

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

19.11.2020

Spyrjandi

Örn

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Á hvaða þönum er fólk alltaf?“ Vísindavefurinn, 19. nóvember 2020. Sótt 18. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=80102.

Guðrún Kvaran. (2020, 19. nóvember). Á hvaða þönum er fólk alltaf? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=80102

Guðrún Kvaran. „Á hvaða þönum er fólk alltaf?“ Vísindavefurinn. 19. nóv. 2020. Vefsíða. 18. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=80102>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Á hvaða þönum er fólk alltaf?
Upprunalega spurningin var:

Hvaða þanir eru þetta sem fólk er endalaust á og hvers vegna alltaf fleirtalan?

Orðið þön þekkist allt frá fornu máli. Það hefur fleiri en eina merkingu: ‘spjálk eða teinn til að þenja e-ð út með; tálkn, tálknbogi; beintindur í ugga; fjaðurgeisli eða fön á fjöðurstaf, …’.

Orðtakið að vera á þönum ‘hafa mikið að gera, vera á sífelldum hlaupum’ þekkist frá 17. öld, eiginlega ‘vera spenntur eða þaninn út með spjálk, vera eins og útspýtt hundskinn’.

Samkvæmt Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar (1989:1212) er orðið skylt nýnorsku tane, tone kv. ‘strekkifjöl; e-ð seigt og sterkt’ og tanu kv. í sænskri mállýsku ‘einsk. rottugildra’. Orðtakið að vera á þönum ‘hafa mikið að gera, vera á sífelldum hlaupum’ þekkist frá 17. öld, eiginlega ‘vera spenntur eða þaninn út með spjálk, vera eins og útspýtt hundskinn’.

Heimild og mynd:
  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslenskri orðsifjabók. Orðabók Háskólans, Reykjavík. (Orðabókina má einnig nálgast rafrænt á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum: Málið.is.)
  • Mynd: Pxfuel. (Sótt 29.10.2020).

...