Er hægt að útrýma veggjalús úr sumarbústað með því að yfirgefa hann í eitt ár?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er hægt að útrýma veggjalús úr sumarbústað með því að yfirgefa hann í eitt ár?
Upprunalega spurningin var:

Hvað lifa veggjalýs lengi í sumarbústað þar sem enginn gistir í amk. eitt ár?

Veggjalýs (Cimex lectularius) eru meðal hvimleiðustu skordýra sem fólk getur fengið inn á heimili sín. Veggjalýs hafa fylgt mannfólkinu í árþúsundir og eru enn skæð meindýr á heimilum nútímamanna. Á Íslandi koma árlega upp einhver tilvik þar sem veggjalýs finnast á heimilum.

Í svari Erlings Ólafssonar við spurningunni Hvar finnst veggjalús aðallega á Íslandi og hverjar eru kjöraðstæður hennar? er fjallað almennt um veggjalýs og lífshætti þeirra. Þar kemur meðal annars fram að veggjalýs lifa eingöngu á blóði sem þær sjúga úr fórnarlömbum sínum, sem gjarnan er mannfólk. Saddar halda þær til í fylgsnum sínum sem oftast eru í námunda við svefnstaði, enda eru þær nefndar bedbugs á ensku. Þær geta til dæmis leynst í sprungum og glufum í tréverki, niður með rúmdýnum, í fellingum meðfram saumum, undir gólflistum, í rafmagnsdósum, á bak við myndir og annað sem hangir á veggjum, bakvið laust veggfóður eða í glufóttum panel. Á nóttunni skríða þær svo úr fylgsnum sínum og nærast.

Veggjalýs geta komið sér vel fyrir í húsum og erfitt getur reynst að útrýma þeim. Það hefur verið stungið upp á því að reyna að ráða niðurlögum þeirra með því að fólk yfirgefi húsakynnin í einhvern tíma og skeri þannig á fæðuöflun þeirra. Þetta er hins vegar ekki ýkja góð hugmynd þar sem veggjalýs geta lifað í lengri tíma án fæðu. Tíminn veltur þó á nokkrum þáttum, meðal annars aldri veggjalúsanna, rakastigi, hitastigi og jafnvel afráni á þeim.

Yngri veggjalýs geta ekki verið án fæðu nema í fáeinar vikur en eldri veggjalýs komast af í marga mánuði, jafnvel ár eða lengur. Lægra hitastig hægir á efnaskiptum þeirra og lengir þá líf þeirra í fæðuleysi, eitthvað sem hægt er að túlka sem dvalastig. Einnig getur slík sveltiaðferð valdið því að veggjalýs dreifi úr sér vegna fæðuleysis og berist í aðra hluta hússins, jafnvel í næstu íbúðir ef um fjölbýli er að ræða. Við þetta getur því vandinn aukist.

Því er ekki hægt að mæla með því að útrýma þessum ófögnuði úr húsakynnum með því að svelta dýrin. Á endanum kemur væntanlega að því að veggjalýsnar geta ekki lifað lengur, en það er alls ekki víst að eitt ár dugi til. Ráðlegra er að fara eftir því sem kemur fram í áðurnefndu svari Erlings Ólafssonar en þar segir: „Það getur verið flókið að ráða niðurlögum veggjalúsa. Nauðsynlegt er að kunnáttumaður meti aðstæður vandlega og gangi skipulega til verks með þeim ráðum sem eru í boði og þykja henta á hverjum stað.“

Heimildir og mynd:

• CDC - Bed Bugs - Biology.
• Bed Bug Management Guidelines--UC IPM.
• Bed bugs | UMN Extension.
• Bed Bugs | Entomology at he Unversity of Kentucky.
• Mynd: Bed bug, Cimex lectularius (9627010587).jpg - Wikimedia Commons. Birt undir Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic leyfi. (Sótt 28.1.2021).

...