Hversu mikið kolefni bindur lúpína á hvern fermetra á ári?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hversu mikið kolefni bindur lúpína á hvern fermetra á ári?
Hér er einnig svarað spurningunum:

• Hversu mikil er kolefnisbinding með sáningu lúpínu?
• Hversu mikið CO₂ og NO₂ bindur lúpína á hektara?
• Hefur útbreiðsla lúpínunnar á Íslandi aukið kolefnisbindingu landsins?

Vaxtarskilyrði fyrir alaskalúpínu (Lupinus nootkatensis) eru misjöfn hér á landi. Rannsóknir hafa sýnt að á úrkomusömum svæðum sunnanlands eða þar sem stutt er í grunnvatn getur uppskera eða ofanvöxtur í þéttum, hávöxnum lúpínubreiðum numið um 1000 g af þurrefni á fermetra og eru þá aðrar plöntur sem með henni vaxa ekki taldar með. Á þurrum svæðum inn til lands norðanlands eru breiður oft gisnar og lúpínuplöntur lágvaxnar. Þar er uppskera aðeins 100 – 200 g á fermetra.

Ef við reiknum með að kolefnishlutfall (C-innihald) í plöntunni sé 50% þá gæti árleg kolefnisbinding í ofanjarðarhluta hennar verið allt upp í 500 g á fermetra þar sem vaxtarskilyrði eru best. Það jafngildir 5 tonnum á hvern hektara lands. Að hausti sölnar plantan, einhver hluti efna og þar með kolefnis (C) flyst niður í rætur og myndar vetrarforða sem nýttur er til vaxtar að vori. Stærstur hluti ofanvaxtarins, það er stönglar, blöð og blómhlutar, myndar sinulag þar sem rotnun á sér stað og hægfara losun kolefnis aftur út í andrúmsloftið.

Í sjálfu sér er hér ekki munur á kolefnisbindingu hvort sem lúpínu er plantað eða sáð, nái hún með tímanum að mynda samfellda, langlífa breiðu.

Hér að ofan hefur verið fjallað um hversu mikið kolefni lúpína bindur í ofanvexti á ári. Nú verður litið til hversu mikið af kolefni og köfnunarefni (N) binst í jarðvegi undir lúpínunni með tímanum. Spurt var um CO₂ og NO₂ en því svarað á C og N grunni, til að uppreikna má nota stuðulinn 3,67 fyrir C → CO₂, en 3,284 fyrir N → NO₂.

Rannsóknir hafa sýnt að uppsöfnun kolefnis og köfnunarefnis (N) í jarðvegi á lúpínusvæðum var að meðaltali meiri sunnanlands en norðan svo nemur um 40% fyrir kolefni en 50% fyrir köfnunarefni og má rekja þann mun til vaxtarskilyrða. Sunnanlands nam aukning kolefnisprósentu í jarðvegi um 1,1 á hverjum áratug, en á hálfri öld hafði hún hækkað úr 1% í 7% í efstu 10 cm jarðvegs. Köfnunarefnisprósenta jarðvegs í breiðum sunnanlands hækkaði hins vegar úr um 0,1% í 0,5% á sama tíma.

Ætla má að kolefnisbinding í jarðvegi á lúpínusvæðum sé yfir 600 kg C á hektara á ári, við góðar aðstæður en köfnunarefnisbinding um 50 kg N á hektara. Þess má geta að ákoma köfnunarefnis með úrkomu hér á landi er um 1 kg N á hektara á ári. Sýnir það hversu öflug lúpínan er við að binda köfnunarefni og miðla því út í jarðveg.

Á því leikur ekki vafi að útbreiðsla lúpínu hefur aukið kolefnisbindingu hér á landi, einkum á svæðum sem voru lítt eða illa gróin fyrir.

Heimildir og mynd:

• Borgþór Magnússon (ritstjóri) 1995. Líffræði alaskalúpínu (Lupinus nootkatensis). Vöxtur, fræmyndun, efnainnihald og áhrif sláttar. Fjölrit Rala nr. 178, Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Reykjavík, 82 bls.
• Borgþór Magnússon, Sigurður H. Magnússon og Bjarni Diðrik Sigurðsson 2001. Gróðurframvinda í lúpínubreiðum. Fjölrit Rala nr. 207. Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Reykjavík, 100 bls.
• Borgþór Magnússon, Sigurður H. Magnússon og Bjarni Diðrik Sigurðsson 2018. Langtímaáhrif alaskalúpínu á gróður og jarðveg á Íslandi. Náttúrufræðistofnun Íslands, Garðabæ, 132 bls.
• Ólafur Arnalds, Berglind Orradóttir og Ása L. Aradóttir 2013. Carbon accumulation in Icelandic desert Andosols during early stages of restoration. Geoderma 193–194: 172–179.
• Iceland Nootka Lupin Flower.jpg - Wikimedia Commons. Höfundur myndar: Anjali Kiggal. Birt undir Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International (CC BY-SA 4.0) leyfi. (Sótt 274.2023).

...