Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:20 • sest 21:42 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 24:19 • Sest 21:09 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 03:22 • Síðdegis: 15:57 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 09:35 • Síðdegis: 22:22 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Heilbrigðisvísindi Lífvísindi: mannslíkaminn
Heilbrigðisvísindi Næringarfræði

Hver eiga hlutföll fitu, kolvetnis og prótíns að vera í ráðlögðum dagskammti matar?

Dagur Snær Sævarsson

Til að fá sem flest næringarefni og sem hagstæðasta orku fyrir líkamann þarf mataræðið fyrst og fremst að vera fjölbreytt. Orkuefni líkamans eru fita, kolvetni og prótín og er orkan mæld í einingunum kJ (kílójúl) eða kcal (kílókaloríur eða hitaeiningar).

Orkuþörf einstaklinga er háð aldri, kyni, stærð og þeirri áreynslu sem líkaminn verður fyrir. Þannig þarf fólk sem vinnur erfiðisvinnu eða stundar mikla hreyfingu eðlilega mun meiri orku en það sem situr á bóksafninu og lærir fyrir próf. Algeng orkuþörf fullorðinna karla sem vinna kyrrsetustörf er um 2700 hitaeiningar á dag en kvenna um 2200 hitaeiningar. Grunnorkuþörfin er þó um 1440 hitaeiningar sem fer í daglegan rekstur líkamans.

Nánari upplýsingar um mismunandi orkuþörf má sjá í bæklingnum Ráðleggingar um mataræði og næringarefni fyrir fullorðna og börn frá tveggja ára aldri á vef Lýðheilsustöðvar undir fyrirsögninni “Orkuþörfin er breytileg”.

Æskilegt er að rúmur helmingur orkunnar komi frá kolvetnum, tæpur þriðjungur úr fitu en minnst úr prótínum.

Talið er æskilegt að um 50-60% af orkunni komi úr kolvetnum, 25-35% úr fitu og 10-20% úr prótínum. Hvert gramm af kolvetnum gefur 4 hitaeiningar og sama er að segja um prótín. Hins vegar gefur hvert gramm af fitu um 9 hitaeiningar.

Samkvæmt þessu væri æskilegt að kona sem þarf 2200 hitaeiningar á dag fengi 1100-1320 kcal (275-330 g) úr kolvetnum, 550-770 kcal (61-86 g) úr fitu og 220-440 kcal (55-110 g) úr prótíni. Að sama skapi ætti karlmaður sem þarf 2700 hitaeiningar á dag að fá 1350-1620 kcal (338-405 g) úr kolvetnum, 675-945 (75-105 g) kcal ættu að koma frá fitu og 270-540 (68-135 g) úr prótínum.

Hins vegar er rétt að hafa í huga að fita er ekki bara fita heldur eru mismunandi gerðir fitu sem eru misgóðar fyrir okkur eða nýtast okkur misvel. Það sama gildir um kolvetni og prótín, þau orkuefni má einnig flokka og í raun er nauðsynlegt ef máltíðin á að vera sem best sniðin að þörfum mannsins.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:Mynd:

Hér er einnig svarað spurningunni:
Hver er dagleg kolvetnisþörf manneskju?

Höfundur

Dagur Snær Sævarsson

nemi í lífefnafræði við Kaupmannahafnarháskóla

Útgáfudagur

15.5.2008

Spyrjandi

Björgvin Sigurðsson
Rannveig Eva Tryggvadóttir

Efnisorð

Tilvísun

Dagur Snær Sævarsson. „Hver eiga hlutföll fitu, kolvetnis og prótíns að vera í ráðlögðum dagskammti matar?“ Vísindavefurinn, 15. maí 2008. Sótt 15. ágúst 2020. http://visindavefur.is/svar.php?id=26368.

Dagur Snær Sævarsson. (2008, 15. maí). Hver eiga hlutföll fitu, kolvetnis og prótíns að vera í ráðlögðum dagskammti matar? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=26368

Dagur Snær Sævarsson. „Hver eiga hlutföll fitu, kolvetnis og prótíns að vera í ráðlögðum dagskammti matar?“ Vísindavefurinn. 15. maí. 2008. Vefsíða. 15. ágú. 2020. <http://visindavefur.is/svar.php?id=26368>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hver eiga hlutföll fitu, kolvetnis og prótíns að vera í ráðlögðum dagskammti matar?
Til að fá sem flest næringarefni og sem hagstæðasta orku fyrir líkamann þarf mataræðið fyrst og fremst að vera fjölbreytt. Orkuefni líkamans eru fita, kolvetni og prótín og er orkan mæld í einingunum kJ (kílójúl) eða kcal (kílókaloríur eða hitaeiningar).

Orkuþörf einstaklinga er háð aldri, kyni, stærð og þeirri áreynslu sem líkaminn verður fyrir. Þannig þarf fólk sem vinnur erfiðisvinnu eða stundar mikla hreyfingu eðlilega mun meiri orku en það sem situr á bóksafninu og lærir fyrir próf. Algeng orkuþörf fullorðinna karla sem vinna kyrrsetustörf er um 2700 hitaeiningar á dag en kvenna um 2200 hitaeiningar. Grunnorkuþörfin er þó um 1440 hitaeiningar sem fer í daglegan rekstur líkamans.

Nánari upplýsingar um mismunandi orkuþörf má sjá í bæklingnum Ráðleggingar um mataræði og næringarefni fyrir fullorðna og börn frá tveggja ára aldri á vef Lýðheilsustöðvar undir fyrirsögninni “Orkuþörfin er breytileg”.

Æskilegt er að rúmur helmingur orkunnar komi frá kolvetnum, tæpur þriðjungur úr fitu en minnst úr prótínum.

Talið er æskilegt að um 50-60% af orkunni komi úr kolvetnum, 25-35% úr fitu og 10-20% úr prótínum. Hvert gramm af kolvetnum gefur 4 hitaeiningar og sama er að segja um prótín. Hins vegar gefur hvert gramm af fitu um 9 hitaeiningar.

Samkvæmt þessu væri æskilegt að kona sem þarf 2200 hitaeiningar á dag fengi 1100-1320 kcal (275-330 g) úr kolvetnum, 550-770 kcal (61-86 g) úr fitu og 220-440 kcal (55-110 g) úr prótíni. Að sama skapi ætti karlmaður sem þarf 2700 hitaeiningar á dag að fá 1350-1620 kcal (338-405 g) úr kolvetnum, 675-945 (75-105 g) kcal ættu að koma frá fitu og 270-540 (68-135 g) úr prótínum.

Hins vegar er rétt að hafa í huga að fita er ekki bara fita heldur eru mismunandi gerðir fitu sem eru misgóðar fyrir okkur eða nýtast okkur misvel. Það sama gildir um kolvetni og prótín, þau orkuefni má einnig flokka og í raun er nauðsynlegt ef máltíðin á að vera sem best sniðin að þörfum mannsins.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:Mynd:

Hér er einnig svarað spurningunni:
Hver er dagleg kolvetnisþörf manneskju?
...