Blettahnýðirinn er ákaflega sterklega og rennilega vaxinn höfrungur. Fullvaxinn er hann frá 250 til 300 cm á lengd og vegur frá 180 til 370 kg. Tarfar eru að jafnaði stærri en kýrnar. Eins og sagt er hér að ofan er hann algengastur höfrunga á grunnsævinu ásamt hinum risavaxna háhyrningi. Algengt er blettahnýðir séu saman í hópum, oft nokkrir tugir dýra. Hann er farhvalur en norðlægastur allra smáhöfrunga. Á sumrin finnst hann allt norður til Múrmansk á Kolaskaga og í Scoresbyssunds á Grænlandi. Blettahnýðir finnst oft rekinn hér við land. Lauslegt mat á heildarfjölda blettahnýðings hér við land samkvæmt hvalatalningu Hafrannsóknastofnunnar frá 1989 er að fjöldinn sé á bilinu 12 til 20 þúsund dýr. Þetta eru að vísu 20 ára gamlar niðurstöður en ættu þó að gefa einhverja hugmynd um fjölda dýra sem heldur hér til á Íslandsmiðum. Sjáist til höfrunga í hvalaskoðunarferðum hér við land eru um 90-95% líkur á að þar sé um blettahnýði að ræða.
![](../myndir/hahyrningar_feb08.jpg)
Hér sjást háhyrningar (Orchinus orca) stökkva upp úr sjónum.
Leifturhnýði (stundum kallaður leiftur) svipar mjög til blettahnýðis (Lagenorhynchus albirostris) enda eru þetta náskyldar tegundir. Þeir eru kraftalegir og rennilegir, um 2-2,5 metrar á lengd og vega í kringum 175 kg. Þeir eru svartir á baki og á bægslum, gráir á hliðum með hvítan kvið. Þeir halda sig saman í hópum og má oft sjá hópa með 10 og allt upp í 100 dýr. Leifturhnýðirinn heldur sig lengra úti á opnu hafi en aðrar tegundir höfrunga sem halda til hér við land. Fæðuval þeirra er fjölbreytt en meginuppstaðan í fæðunni eru þó torfufiskar svo sem síld, makríll og síli. Þar að auki éta þeir töluvert af smokkfiski og annað ætilegt sem til fellur.
![](../myndir/leifturhnydir_feb08.jpg)
Þessi mynd var tekin af blettahnýði í sjónum við Ísland.
© Marianne Rasmussen
Grindhvalurinn er talsvert stærri en þær tegundir sem hefur verið fjallað um hér að ofan enda flokkaður í aðra undirætt, ennishöfrunga (Globicephaus). Fullvaxinn grindhvalatarfur er venjulega um 5,5 til 6 metrar á lengd og vegur um 3500 kg. Kvendýrið er nokkuð minna og getur mest orðið um 5 metrar á lengd.
![](../myndir/grindhvalur_feb08.jpg)
![](../myndir/hvalveidar_faereyjar_feb08.jpg)
Hvalveiðar hafa töluvert verið stundaðar í Færeyjum.
- Hvað eru margir hvalir í sjónum í kringum Ísland?
- Hvað getið þið sagt mér um höfrunga?
- Hvað getið þið sagt mér um tannhvali?
- Hvað getur leifturhnýðir eignast marga kál
- Eru hvalir í útrýmingarhættu í dag?
- Hvers vegna héldu forfeður hvala til sjávar?
- Sigurður Ægisson, Jón Ásgeir í Aðaldal og Jón Baldur Hlíðberg. 1997. Íslenskir hvalir fyrr og nú. Prentsmiðjan Oddi hf., Reykjavík.
- Rice, D. W. 1984. Cetaceans. Í Anderson, S. og J. K. Jones, Jr. (ritstj). Orders and Families of Recent Mammals of the World. John Wiley and Sons, New York: bls. 447-490.