Sólin Sólin Rís 10:54 • sest 15:41 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:02 • Síðdegis: 20:23 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:45 • Síðdegis: 14:25 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:54 • sest 15:41 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:02 • Síðdegis: 20:23 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:45 • Síðdegis: 14:25 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvað er valdefling og hvenær kemur orðið fram í íslensku?

Guðrún Kvaran

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Spurningin í heild sinni hljóðaði svona:

Ég er að skrifa um hugtakið valdeflingu sem er mikið notað í dag í hinum ýmsu fræðum. Hugtakið finnst ekki í orðabók Eddu og ég er að velta því fram hvenær það kemur fyrst fram í málinu og hver sé viðurtekin skilgreining á hugtakinu á íslensku. Með góðri kveðju,

Rétt er að orðið valdefling finnst ekki í Íslenskri orðabók frá 2002 og hefur ekki heldur komist inn í neina þeirra orðabóka sem finna má á málið.is á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. Orðið virðist fyrst komast í notkun í upphafi síðustu aldar. Elsta dæmi sem ég hef fundið á tímarit.is er úr Morgunblaðinu 2004 þannig að miklu eldra er það ekki.

Ágæt umfjöllun kemur fram í blaðinu Iðjuþjálfinn 2. tbl. 2007, 14):

Hugtakið valdefling (empowerment) hefur tengst réttindabaráttu minnihlutahópa frá því á 7. áratug 20. aldar. Fjöldi fræðimanna hefur gert þetta hugtak að viðfangsefni sínu og skilgreiningar byggjast á mismunandi túlkunum á merkingu þess (Hanna Björg Sigurjónsdóttir, 2006). Einföld skilgreining á valdeflingu er að færa vald þeirra sem hafa það yfir til þeirra sem ekki hafa það (Chamberlin, 1997).[1]

Í grein í blaðinu Iðjuþjálfinn frá 2007 er valdefling skilgreint sem það „að færa vald þeirra sem hafa það yfir til þeirra sem ekki hafa það.“ Í þessari myndlíkingu hefur skákpeðið öðlast vald kóngsins.

Höfundur er skráður Elín Ebba Ásmundsdóttir, lektor við Háskólann á Akureyri. Í spurningunni er beðið um viðtekna skilgreiningu á orðinu. Af því sem segir í tilvitnaðri grein virðast skilgreiningar vera margar eftir túlkun þess sem notar orðið og eina ráðið er að lesa sem mest af stuðningsefni, til dæmis þær heimildir sem finna má vísað til í grein Elínar Ebbu.

Tilvísun:
  1. ^ Iðjuþjálfinn, 29. árgangur 2007, 2. tölublað - Timarit.is. (Sótt 26.06.2018).

Mynd:

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

26.6.2018

Spyrjandi

Elsa Arnardóttir, Ragnheiður Pétursdóttir

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvað er valdefling og hvenær kemur orðið fram í íslensku?“ Vísindavefurinn, 26. júní 2018, sótt 4. desember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=75535.

Guðrún Kvaran. (2018, 26. júní). Hvað er valdefling og hvenær kemur orðið fram í íslensku? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=75535

Guðrún Kvaran. „Hvað er valdefling og hvenær kemur orðið fram í íslensku?“ Vísindavefurinn. 26. jún. 2018. Vefsíða. 4. des. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=75535>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvað er valdefling og hvenær kemur orðið fram í íslensku?
Spurningin í heild sinni hljóðaði svona:

Ég er að skrifa um hugtakið valdeflingu sem er mikið notað í dag í hinum ýmsu fræðum. Hugtakið finnst ekki í orðabók Eddu og ég er að velta því fram hvenær það kemur fyrst fram í málinu og hver sé viðurtekin skilgreining á hugtakinu á íslensku. Með góðri kveðju,

Rétt er að orðið valdefling finnst ekki í Íslenskri orðabók frá 2002 og hefur ekki heldur komist inn í neina þeirra orðabóka sem finna má á málið.is á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. Orðið virðist fyrst komast í notkun í upphafi síðustu aldar. Elsta dæmi sem ég hef fundið á tímarit.is er úr Morgunblaðinu 2004 þannig að miklu eldra er það ekki.

Ágæt umfjöllun kemur fram í blaðinu Iðjuþjálfinn 2. tbl. 2007, 14):

Hugtakið valdefling (empowerment) hefur tengst réttindabaráttu minnihlutahópa frá því á 7. áratug 20. aldar. Fjöldi fræðimanna hefur gert þetta hugtak að viðfangsefni sínu og skilgreiningar byggjast á mismunandi túlkunum á merkingu þess (Hanna Björg Sigurjónsdóttir, 2006). Einföld skilgreining á valdeflingu er að færa vald þeirra sem hafa það yfir til þeirra sem ekki hafa það (Chamberlin, 1997).[1]

Í grein í blaðinu Iðjuþjálfinn frá 2007 er valdefling skilgreint sem það „að færa vald þeirra sem hafa það yfir til þeirra sem ekki hafa það.“ Í þessari myndlíkingu hefur skákpeðið öðlast vald kóngsins.

Höfundur er skráður Elín Ebba Ásmundsdóttir, lektor við Háskólann á Akureyri. Í spurningunni er beðið um viðtekna skilgreiningu á orðinu. Af því sem segir í tilvitnaðri grein virðast skilgreiningar vera margar eftir túlkun þess sem notar orðið og eina ráðið er að lesa sem mest af stuðningsefni, til dæmis þær heimildir sem finna má vísað til í grein Elínar Ebbu.

Tilvísun:
  1. ^ Iðjuþjálfinn, 29. árgangur 2007, 2. tölublað - Timarit.is. (Sótt 26.06.2018).

Mynd:

...