Sólin Sólin Rís 05:22 • sest 21:31 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 23:11 • Sest 05:11 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 06:38 • Síðdegis: 18:56 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 00:39 • Síðdegis: 12:46 í Reykjavík
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Hvað er skálmöld og við hvaða skálm er átt?

Guðrún Kvaran

Upprunalega spurningin hljóðaði svona:

Hvað þýðir orðið eða hugtakið skálmöld? Hvaðan er þetta orð komið og við hvers konar skálm er átt?


Orðið skálm er fornt orð yfir sverð en þekkist einnig í merkingunni 'stór hnífur, sveðja'. Skálmöld merkir 'ófriðaröld, vígaöld'. Orðið þekkist fyrst úr 44. (45.) vísu Völuspár þar sem völvan spáir fyrir um endalok heimsins (stafsetningu breytt):

Bræður munu berjast
og að bönum verða,
munu systrungar
sifjum spilla,
hart er í heimi,
hórdómur mikill,
skeggöld, skálmöld,
skildir eru klofnir,
vindöld, vargöld,
áður veröld steypist
mun engi maður
öðrum þyrma.

Málverk sem sýnir ragnarök (endalok heimsins) eftir Emil Doepler (1905). Hér sést Óðinn berjast við Fenrisúlf og Freyr við Surt.

Vísan er að mestu auðskilin. Að baki orðinu skeggöld er nafnorðið skeggja 'öxi' en merkingin hin sama og í skálmöld. Vindöld merkir 'stormasamir tímar' og að baki vargöld er nafnorðið vargur 'úlfur'.

Mynd:

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

25.6.2014

Spyrjandi

Heiðar Benediktsson

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvað er skálmöld og við hvaða skálm er átt?“ Vísindavefurinn, 25. júní 2014. Sótt 24. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=67265.

Guðrún Kvaran. (2014, 25. júní). Hvað er skálmöld og við hvaða skálm er átt? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=67265

Guðrún Kvaran. „Hvað er skálmöld og við hvaða skálm er átt?“ Vísindavefurinn. 25. jún. 2014. Vefsíða. 24. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=67265>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvað er skálmöld og við hvaða skálm er átt?
Upprunalega spurningin hljóðaði svona:

Hvað þýðir orðið eða hugtakið skálmöld? Hvaðan er þetta orð komið og við hvers konar skálm er átt?


Orðið skálm er fornt orð yfir sverð en þekkist einnig í merkingunni 'stór hnífur, sveðja'. Skálmöld merkir 'ófriðaröld, vígaöld'. Orðið þekkist fyrst úr 44. (45.) vísu Völuspár þar sem völvan spáir fyrir um endalok heimsins (stafsetningu breytt):

Bræður munu berjast
og að bönum verða,
munu systrungar
sifjum spilla,
hart er í heimi,
hórdómur mikill,
skeggöld, skálmöld,
skildir eru klofnir,
vindöld, vargöld,
áður veröld steypist
mun engi maður
öðrum þyrma.

Málverk sem sýnir ragnarök (endalok heimsins) eftir Emil Doepler (1905). Hér sést Óðinn berjast við Fenrisúlf og Freyr við Surt.

Vísan er að mestu auðskilin. Að baki orðinu skeggöld er nafnorðið skeggja 'öxi' en merkingin hin sama og í skálmöld. Vindöld merkir 'stormasamir tímar' og að baki vargöld er nafnorðið vargur 'úlfur'.

Mynd:

...