Sólin Sólin Rís 05:02 • sest 21:50 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:57 • Síðdegis: 20:19 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:51 • Síðdegis: 14:03 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 05:02 • sest 21:50 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:57 • Síðdegis: 20:19 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:51 • Síðdegis: 14:03 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Þverfræðilegt efni Umhverfismál Er gagn að loftslagsaðgerðum þegar sumar þjóðir neita að taka þátt í þeim?

Flokkun:

28.4.2025
Þverfræðilegt efni Umhverfismál
Félagsvísindi Hagfræði

Er gagn að loftslagsaðgerðum þegar sumar þjóðir neita að taka þátt í þeim?

Sigurður Jóhannesson

Nær öll ríki heims hafa samþykkt Parísarsamninginn um loftslagsaðgerðir frá 2015.[1] En að miklu leyti er það undir hverju þeirra komið hvað gert er[2] og það er mismikið. Þetta voru ein meginrök George W. Bush forseta fyrir því að draga Bandaríkin út úr Kyoto-samkomulaginu, fyrirrennara Parísarsáttmálans, í upphafi aldarinnar. Hann vildi ekki eiga hlut að samkomulagi, sem stór hluti heimsins væri undanþeginn, auk þess sem það legði þungar byrðar á Bandaríkin.[3]

Nú eru horfur á því að Bandaríkin dragi sig aftur út úr samkomulagi um aðgerðir gegn hlýnun jarðar.[4] Miklu munar um þau, en þaðan koma um þessar mundir um 13% af losun gróðurhúsalofttegunda í heiminum, þegar losun frá landi er undanskilin.[5] Verið getur að fleiri þjóðir fylgi dæmi Bandaríkjamanna.

Best er að allar þjóðir taki þátt í átaki af þessu tagi, meðal annars vegna þess að þá er hægt að grípa til þeirra ráða sem eru hagkvæmust. En það þýðir ekki að viðleitni annarra beri ekki árangur. Stuðningur Evrópusambandsins og annarra við vindmyllur og sólarsellur hefur til dæmis leitt af sér mikla þekkingu á hagnýtingu vind- og sólarorku til rafmagnsframleiðslu. Smám saman hefur rafmagn frá vindmyllum og sólarsellum lækkað í verði og núna er það í þann veginn að geta keppt við rafmagn sem búið er til með jarðefnaeldsneyti.

Þetta hefur ekki bara áhrif í Evrópusambandinu. Statnett í Noregi spáir því að hlutur endurnýjanlegra orkugjafa í rafmagnsframleiðslu í 13 ríkjum Mið- og Vestur-Evrópu fari úr 43% árið 2024 í 87% 2050.[6] Þá spáir Orkustofnun Bandaríkjanna því að hlutur endurnýjanlegra orkugjafa og kjarnorku í rafmagnsframleiðslu í heiminum verði allt að ⅔ árið 2050.[7]

Tilvísanir:
  1. ^ Sameinuðu þjóðirnar, The Paris Agreement. Sótt 11.4. 2025 af The Paris Agreement
  2. ^ Raiser, Kornek, Flachland, Lamb, 2020, Is the Paris Agreement effective? A systematic map of the evidence. Environmental Research Letters, nr. 15. Sótt af: Is the Paris Agreement effective? A systematic map of the evidence - IOPscience
  3. ^ The White House, President George W. Bush, 2001, Text of a Letter from the President to Senators Hagel, Helms, Craig and Roberts, (vefsíða). Sótt af: https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2001/03/20010314.html
  4. ^ Financial Times, 20. jan 2025, Donald Trump says he will withdraw US from Paris climate accord. Sótt af: Donald Trump says he will withdraw US from Paris climate accord
  5. ^ Our World in Data, Annual CO2 emissions, sótt af: CO2 and Greenhouse Gas Emissions - Our World in Data, eigin útreikningar.
  6. ^ Nokkeltall-langsiktig markedsanalyse 2024 2050 - Statnett, excell-skjal með Statnett - langsiktig markedsanalyse. Norge, Norden og Europa 2024-2. Sótt af: https://www.statnett.no/globalassets/for-aktorer-i-kraftsystemet/planer-og-analyser/lma/nokkeltall-langsiktig-markedsanalyse-2024-20502.xlsx
  7. ^ U.S. Energy Information Administration, 2023, International Energy Outlook 2023, bls. 31. Sótt af: International Energy Outlook 2023 - U.S. Energy Information Administration (EIA)

Mynd:

Höfundur

Sigurður Jóhannesson

Sigurður Jóhannesson

sérfræðingur við Hagfræðistofnun Háskóla Íslands

Útgáfudagur

28.4.2025

Spyrjandi

Vera K.

Efnisorð

Tilvísun

Sigurður Jóhannesson. „Er gagn að loftslagsaðgerðum þegar sumar þjóðir neita að taka þátt í þeim?“ Vísindavefurinn, 28. apríl 2025, sótt 30. apríl 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=87764.

Sigurður Jóhannesson. (2025, 28. apríl). Er gagn að loftslagsaðgerðum þegar sumar þjóðir neita að taka þátt í þeim? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=87764

Sigurður Jóhannesson. „Er gagn að loftslagsaðgerðum þegar sumar þjóðir neita að taka þátt í þeim?“ Vísindavefurinn. 28. apr. 2025. Vefsíða. 30. apr. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=87764>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Skoða öll nýjustu svörin

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Er gagn að loftslagsaðgerðum þegar sumar þjóðir neita að taka þátt í þeim?
Nær öll ríki heims hafa samþykkt Parísarsamninginn um loftslagsaðgerðir frá 2015.[1] En að miklu leyti er það undir hverju þeirra komið hvað gert er[2] og það er mismikið. Þetta voru ein meginrök George W. Bush forseta fyrir því að draga Bandaríkin út úr Kyoto-samkomulaginu, fyrirrennara Parísarsáttmálans, í upphafi aldarinnar. Hann vildi ekki eiga hlut að samkomulagi, sem stór hluti heimsins væri undanþeginn, auk þess sem það legði þungar byrðar á Bandaríkin.[3]

Nú eru horfur á því að Bandaríkin dragi sig aftur út úr samkomulagi um aðgerðir gegn hlýnun jarðar.[4] Miklu munar um þau, en þaðan koma um þessar mundir um 13% af losun gróðurhúsalofttegunda í heiminum, þegar losun frá landi er undanskilin.[5] Verið getur að fleiri þjóðir fylgi dæmi Bandaríkjamanna.

Best er að allar þjóðir taki þátt í átaki af þessu tagi, meðal annars vegna þess að þá er hægt að grípa til þeirra ráða sem eru hagkvæmust. En það þýðir ekki að viðleitni annarra beri ekki árangur. Stuðningur Evrópusambandsins og annarra við vindmyllur og sólarsellur hefur til dæmis leitt af sér mikla þekkingu á hagnýtingu vind- og sólarorku til rafmagnsframleiðslu. Smám saman hefur rafmagn frá vindmyllum og sólarsellum lækkað í verði og núna er það í þann veginn að geta keppt við rafmagn sem búið er til með jarðefnaeldsneyti.

Þetta hefur ekki bara áhrif í Evrópusambandinu. Statnett í Noregi spáir því að hlutur endurnýjanlegra orkugjafa í rafmagnsframleiðslu í 13 ríkjum Mið- og Vestur-Evrópu fari úr 43% árið 2024 í 87% 2050.[6] Þá spáir Orkustofnun Bandaríkjanna því að hlutur endurnýjanlegra orkugjafa og kjarnorku í rafmagnsframleiðslu í heiminum verði allt að ⅔ árið 2050.[7]

Tilvísanir:
  1. ^ Sameinuðu þjóðirnar, The Paris Agreement. Sótt 11.4. 2025 af The Paris Agreement
  2. ^ Raiser, Kornek, Flachland, Lamb, 2020, Is the Paris Agreement effective? A systematic map of the evidence. Environmental Research Letters, nr. 15. Sótt af: Is the Paris Agreement effective? A systematic map of the evidence - IOPscience
  3. ^ The White House, President George W. Bush, 2001, Text of a Letter from the President to Senators Hagel, Helms, Craig and Roberts, (vefsíða). Sótt af: https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2001/03/20010314.html
  4. ^ Financial Times, 20. jan 2025, Donald Trump says he will withdraw US from Paris climate accord. Sótt af: Donald Trump says he will withdraw US from Paris climate accord
  5. ^ Our World in Data, Annual CO2 emissions, sótt af: CO2 and Greenhouse Gas Emissions - Our World in Data, eigin útreikningar.
  6. ^ Nokkeltall-langsiktig markedsanalyse 2024 2050 - Statnett, excell-skjal með Statnett - langsiktig markedsanalyse. Norge, Norden og Europa 2024-2. Sótt af: https://www.statnett.no/globalassets/for-aktorer-i-kraftsystemet/planer-og-analyser/lma/nokkeltall-langsiktig-markedsanalyse-2024-20502.xlsx
  7. ^ U.S. Energy Information Administration, 2023, International Energy Outlook 2023, bls. 31. Sótt af: International Energy Outlook 2023 - U.S. Energy Information Administration (EIA)

Mynd:...