Af hverju urðu til svona mörg afbrigði af COVID-19?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju urðu til svona mörg afbrigði af COVID-19?
Ótalmörg afbrigði SARS-CoV-2 þróuðust þegar leið á faraldurinn og hafa þau verið ítarlega kortlögð með ötulli raðgreiningu erfðaefnis SARS-CoV-2 um allan heim. Í byrjun var notast við gríska bókstafi til að aðgreina helstu afbrigðin - mikilvægustu afbrigðin hafa verið alfa, beta, gamma, delta og ómíkron.

Það helsta sem má læra af þróun þessara afbrigða er hversu hratt kórónuveirur aðlagast nýjum aðstæðum, hvort sem það er dreifing frá einni dýrategund til annarrar eða þróun ónæmissvars gegn veirunni. Til einföldunar má segja að þróun nýrra afbrigða hafi leitt til aukinnar dreifingar kórónuveirunnar, sem líklegast má að mestu rekja til flótta þessara afbrigða frá ónæmissvörum gegn eldri afbrigðum. Þetta á sérstaklega við um ómíkron-afbrigðið, sem virðist geta dreifst betur þrátt fyrir fyrirliggjandi ónæmissvar gegn SARS-CoV-2.

Bóluefnin gegn COVID-19 virka enn ótrúlega vel í að minnka líkur á alvarlegum veikindum en vörnin gegn vægari sjúkdómi dvínar með tímanum og þróun nýrra afbrigða. Ómíkron-afbrigðið býr yfir sérstaklega mörgum breytingum í erfðaefni veirunnar. Þessar breytingar gera það að verkum að veiran dreifist sérstaklega vel. Geta ómíkron-afbrigðisins til að aðlagast ónæmissvörum okkar er svo góð að öll núverandi undirafbrigði COVID-19 koma frá ómíkron.

Erfitt er að ákvarða nákvæmlega hversu mikið alvarleiki COVID-19 hefur breyst með tilkomu mismunandi afbrigða. Gögn benda til þess að alfa og delta afbrigði veirunnar hafi verið alvarlegri meðan að ómíkron-afbrigðið er vægara. Vægari veikindi af völdum ómíkron afbrigðisins virðast aðallega vera vegna fyrirliggjandi ónæmisvarna okkar gegn fyrri afbrigðum.

Heimildir:

• Carabelli, A. M. o.fl. (2023). SARS-CoV-2 variant biology: immune escape, transmission and fitness. Nature reviews. Microbiology, 21(3), 162–177. https://doi.org/10.1038/s41579-022-00841-7
• Holmes, E. C. (2024). The emergence and evolution of SARS-CoV-2. Annual Review of Virology, 11(1), 21-42. https://doi.org/10.1146/annurev-virology-093022-013037
• Bhattacharyya Roby, P., & Hanage William, P. (2022). Challenges in Inferring Intrinsic Severity of the SARS-CoV-2 Omicron Variant. New England Journal of Medicine, 386(7), e14. https://doi.org/10.1056/NEJMp2119682
• Chen, B., Farzan, M., & Choe, H. (2025). SARS-CoV-2 spike protein: structure, viral entry and variants. Nature Reviews Microbiology, 23(7), 455-468. https://doi.org/10.1038/s41579-025-01185-8
• SeyedAlinaghi, S. o.fl. (2024). Comparison of Omicron and Delta Variants of SARS-CoV-2: A Systematic Review of Current Evidence. Infectious disorders drug targets, 24(7), e050324227686. https://doi.org/10.2174/0118715265279242240216114548

Mynd:

• SARS-CoV-2 Omicron variant - Wikipedia. (Sótt 25.11.2025). Myndin er birt undir CC-leyfi.

...