Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 07:15 • sest 19:23 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 20:55 • Sest 22:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 00:47 • Síðdegis: 13:41 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 06:59 • Síðdegis: 20:23 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi

Hver er munurinn á basaltkviku og basískri kviku?

Sigurður Steinþórsson

Basaltkvika merkir bergbráð sem myndar basalt við kólnun. Basísk kvika gæti svo sem merkt nánast hið sama en lýsingarorðið er samt óheppilegt vegna þess að það byggist á misskilningi: fyrrum var litið á bergbráð sem kísilsýrulausn (kísilsýra = H4SiO4) sem ýmist væri „súr“ eða „basísk“ eftir styrk kísils (hlutfalli SiO2) í bráðinni. Svo er sem sagt ekki, enda hefur bergtegundarheitið basalt ekkert með efnafræði að gera heldur er það ævafornt, dregið af egypsku orði, basanos, eins og fram kemur í svari Haraldar Sigurðssonar við spurningunni Hvaðan kemur heitið á bergtegundinni basalti?

Stuðlar geta myndast þegar basaltkvika kólnar.

Í stað hinna annars ágætu íslensku lýsingarorða basískur – ísúr – súr væri því réttara að nota kísilrýr (basaltískur) – kísiljafn (andesískur) – kísilríkur (ríólískur) þótt sannlega séu þau risminni.

Mynd:

Höfundur

Sigurður Steinþórsson

Sigurður Steinþórsson

prófessor emeritus

Útgáfudagur

22.1.2013

Spyrjandi

Viktoría Mjöll Snorradóttir

Efnisorð

Tilvísun

Sigurður Steinþórsson. „Hver er munurinn á basaltkviku og basískri kviku?“ Vísindavefurinn, 22. janúar 2013. Sótt 24. september 2023. http://visindavefur.is/svar.php?id=63840.

Sigurður Steinþórsson. (2013, 22. janúar). Hver er munurinn á basaltkviku og basískri kviku? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=63840

Sigurður Steinþórsson. „Hver er munurinn á basaltkviku og basískri kviku?“ Vísindavefurinn. 22. jan. 2013. Vefsíða. 24. sep. 2023. <http://visindavefur.is/svar.php?id=63840>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hver er munurinn á basaltkviku og basískri kviku?
Basaltkvika merkir bergbráð sem myndar basalt við kólnun. Basísk kvika gæti svo sem merkt nánast hið sama en lýsingarorðið er samt óheppilegt vegna þess að það byggist á misskilningi: fyrrum var litið á bergbráð sem kísilsýrulausn (kísilsýra = H4SiO4) sem ýmist væri „súr“ eða „basísk“ eftir styrk kísils (hlutfalli SiO2) í bráðinni. Svo er sem sagt ekki, enda hefur bergtegundarheitið basalt ekkert með efnafræði að gera heldur er það ævafornt, dregið af egypsku orði, basanos, eins og fram kemur í svari Haraldar Sigurðssonar við spurningunni Hvaðan kemur heitið á bergtegundinni basalti?

Stuðlar geta myndast þegar basaltkvika kólnar.

Í stað hinna annars ágætu íslensku lýsingarorða basískur – ísúr – súr væri því réttara að nota kísilrýr (basaltískur) – kísiljafn (andesískur) – kísilríkur (ríólískur) þótt sannlega séu þau risminni.

Mynd:...