Eru sögur um að lofsteinaregn hafi myndað gígana á tunglinu úr lausu lofti gripnar?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Eru sögur um að lofsteinaregn hafi myndað gígana á tunglinu úr lausu lofti gripnar?
Upprunalega spurningin hljóðaði svoan:

Komið hefur í ljós að gígar á tunglinu eru myndaðir í eldgosum, eru þá sögurnar af loftsteinaregni sem myndað hafi gígana úr lausu lofti gripnar?

Yfirborð tunglsins er þakið gígum sem sannarlega urðu til þegar loftsteinar, smástirni og halastjörnur rákust á það í gegnum tíðina. Tunglgrjót sem Apollo-tunglfararnir sneru með til Jarðar frá tunglinu sýna að flestir gígarnir mynduðust í mikilli árekstrahrinu fyrir um 4 milljörðum ára en enn í dag verða nýir gígar til. Yfirgnæfandi meirihluti gíga á tunglinu eru árekstragígar.

Á tunglinu eru einnig augljós ummerki mikilla eldgosa. Frá Jörðu séð sést að nærhlið tunglsins er þakin dökkum flæðibasaltsléttum eða hraunum sem kallast höf. Eldgosin sem mynduðu þessar ævafornu hraunbreiður náðu hámarki fyrir um 3 milljörðum ára en fjöruðu síðan að mestu út fyrir um 1 milljarði ára.

Árið 1971 fannst óvenjuleg landslagsmyndun á ljósmyndum sem teknar voru í leiðangri Apollo 15. Myndunin fékk nafnið Ina og var gerólík öllu öðru sem sést hafði á tunglinu.

Í fyrstu var talið að Ina væri askja á lágri dyngju en talning á gígum í og við myndunina benti til þess að hún væri miklu yngri en aðliggjandi basalthraun í Lacus Felicitatis (Hamingjuvatninu).

Ekkert annað þessu líkt fannst annars staðar á tunglinu, svo flestir gerðu ráð fyrir að um frávik væri að ræða.

Þegar Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) gervitungl NASA fór á braut um tunglið árið 2009 ákváðu vísindamenn að leita betur að merkjum um nýleg eldgos. Myndir geimfarsins eru þær skýrustu sem teknar hafa verið af yfirborði tunglsins, fyrir utan auðvitað myndir Apollo-geimfaranna á yfirborðinu sjálfu.

Leitin skilaði árangri. Á nærhlið tunglsins fundust 70 myndanir sem vísindamenn kalla á ensku 'irregular mare patches' eða IMP.

Allar þessar IMP-myndanir hafa skarpar brúnir og sárafáa gíga stærri en 20 metrar í þvermál. Það bendir til þess að þær hafi orðið til á síðustu 100 milljón árum, jafnvel innan síðustu 50 milljón ára. Flest bendir því til þess að þetta séu ungar hraunbreiður, leifar lítilla basalthraungosa. Engin augljós eldvörp eða eldfjallagígar hafa þó fundist á þessum stöðum enn sem komið er.

Ítarefni:

• Tunglið | Sólkerfið | Stjörnuskoðun. (Skoðað 9.01.2015).
• Vísbendingar um nýleg eldgos á tunglinu | Fréttir | Stjörnuskoðun. (Skoðað 9.01.2015).

Mynd:

• Vísbendingar um nýleg eldgos á tunglinu | Fréttir | Stjörnuskoðun. (Sótt 9.01.2015).

...