Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Þessu er ekki eins auðvelt að svara og ætla mætti, jafnvel þótt við reynum ekki að gera það í eitt skipti fyrir öll. Bæði myndast ný ríki öðru hverju og eins kemur fyrir að ríki sameinast. Auk þess eru sum ríki á gráu svæði við jaðar Evrópu eða þá að landsvæði þeirra telst til tveggja heimsálfa, ýmist þannig að höfuðborgin sé Evrópumegin eða ekki. Þá kann stundum að vera vafamál hvað skuli telja fullgilt, sjálfstætt ríki og hvað ekki. Hér verður gengið út frá því að orðið "land" í spurningunni þýði sjálfstætt ríki og svarað í samræmi við þá túlkun orðsins.
***
Í norðri, vestri og suðri eru mörk Evrópu nokkuð ljós þar sem álfan liggur að hafi en málið vandast aðeins þegar kemur að afmörkun hennar í austur. Mörk Asíu og Evrópu hafa löngum verið umdeild en í dag eru þó flestir landfræðingar sammála um að miða mörk þessara tveggja heimsálfa við línu sem dregin er um austurhlíðar Úralfjalla og ána Úral að Kaspíahafi. Vestan Kaspíahafs eru mörkin oftast sögð fylgja vatnaskilum í Kákasusfjöllum að Svartahafi. Frá Svartahafi liggja mörkin svo um Bosporus- og Dardanellasund í Eyjahaf.
Miðað við þessi mörk á milli heimsálfanna tveggja eru 44 ríki alfarið í Evrópu, að Rússlandi undanskildu, en höfuðborg þess er í Evrópu. Þau eru:
Þessu til viðbótar eru sex ríki sem eiga land að hluta til í Evrópu eða eru meðlimir í evrópskum samtökum og eru oft talin til álfunnar, til dæmis á vef Evrópusambandsins. Þá er ekki eingöngu horft til landfræðilegrar legu heldur getur það byggst á menningarlegum eða sögulegum grunni.
Fyrst er þar til að telja Kýpur sem er hluti af Asíu samkvæmt landfræðilegum stað en er oft talin til Evrópu vegna sögu og menningar og á meðal annars aðild að Evrópusambandinu. Tyrkland, Georgía, Aserbaídsjan og Kasakstan liggja öll að litlum hluta innan Evrópu og tilheyra því í raun tveimur heimsálfum. Landfræðilega er Armenía sjaldnast talin til Evrópu en ef litið er til menningar og sögu þegar löndum er skipt á milli heimsálfa þá er Armenía stundum talin með Evrópulöndum. Að Kasakstan undanskildu eiga þessi lönd öll aðild að Evrópuráðinu.
Það eru því allt í allt 50 ríki sem eiga land í Evrópu samkvæmt staðsetningu, sögu og menningu og hefðbundinni skilgreiningu á álfunni eða eru í mikilvægum samtökum eins og Evrópuráðinu.
Heimildir og kort:
Kort: Europe á Wikipedia. Íslenskur texti settur inn af ritstjórn Vísindavefsins. Landaskipan sést betur á Wikipedia vefnum þar sem það kort er stærra.
Sigurbjörn Árni Arngrímsson er prófessor í íþróttafræði við deild heilsueflingar, íþrótta og tómstunda á Menntavísindasviði HÍ og skólameistari Framhaldsskólans á Laugum. Sigurbjörn stundar rannsóknir á sviði heilsueflingar auk rannsókna á afreksíþróttafólki.
