Sólin Rís 07:02 • sest 19:39 í Reykjavík

Tunglið Rís 03:12 • Sest 19:34 í Reykjavík

Flóð Árdegis: 05:01 • Síðdegis: 17:13 í Reykjavík

Fjara Árdegis: 11:03 • Síðdegis: 23:33 í Reykjavík

Sólin Rís 07:02 • sest 19:39 í Reykjavík

Tunglið Rís 03:12 • Sest 19:34 í Reykjavík

Flóð Árdegis: 05:01 • Síðdegis: 17:13 í Reykjavík

Fjara Árdegis: 11:03 • Síðdegis: 23:33 í Reykjavík

Leiðbeiningar Til baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Hvað eru sjaldgæf jarðefni og hvernig myndast þau?

Útgáfudagur:

18.09.2025

Höfundur:

Sigurður Steinþórsson

Einnig var spurt: Hvað eru sjaldgæf jarðefni sem nú eru oft í fréttum, t.d. vegna stríðsins í Úkraínu þar sem þessi jarðefni eiga m.a. að finnast? Hugum fyrst að heitinu sjaldgæf jarðefni, síðan að efnafræðinni – hvað þau eru – og loks að jarð ...

Sjá nánar

Nýjustu svörin

Skoða öll nýjustu svörin

Málvísindi: íslensk

Af hverju er spænska veikin kölluð þessu nafni?

Vísindi almennt

Hvað er spönn og hvað er hún löng?

Eðlisfræði: í daglegu lífi

Af hverju hreyfast vínglös stundum án snertingar ef þau eru lögð á hvolf eftir uppvask?

Vísindadagatal 19. september

Vísindasagan

Ferdinand de Saussure

1857-1913

Svissneskur málfræðingur sem lagði grunninn að mörgum atriðum í þróun málvísinda á 20. öld. Lagði m.a. áherslu á táknfræði sem mikilvægt viðfangsefni.

Nánar

Dagatal hinna upplýstu

Lykt

Þegar við finnum lykt af tilteknu efni er það vegna þess að sameindir frá efninu hafa losnað út í loftið og komist í snertingu við svonefnda viðtaka í nefinu á okkur. Í nefholinu á okkur eru um 50 milljónir þefnema sem þekja um 5 fersentimetra af slímhúð. Talið er að heilbrigt nef geti fundið 10.000 mismunandi lyktartegundir.

Nánar

Íslenskir vísindamenn

Svanborg Rannveig Jónsdóttir

1953

Svanborg Rannveig Jónsdóttir er dósent við Deild menntunar og margbreytileika á Menntavísindasviði HÍ. Rannsóknir hennar snúast m.a. um skapandi skólastarf, nýsköpunar- og frumkvöðlamennt.

Nánar

Vinsæl svör
Í dag Í vikunni

Efnafræði

Hvað er lágþrýstingur?

Önnur svör
Í dag Í vikunni

Jarðvísindi

Hvert er elsta berg landsins?

Læknisfræði

Hvað er blóðtappi og hvernig myndast hann?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hvað eru kransæðar?

Efnafræði

Hvað er vetnisperoxíð, í hvað er það helst notað og hvar er hægt að nálgast það?

Lífvísindi: dýrafræði

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Næringarfræði

Hversu mikið koffín er í einum kaffibolla?

Landafræði

Hvaða lönd teljast til Evrópu?

Vísindi almennt

Hvað er spönn og hvað er hún löng?

Sagnfræði: Íslandssaga

Hverjar voru meginástæður vesturferðanna?

Læknisfræði

Af hverju fær maður sinaskeiðabólgu og hvernig er hægt að losna við hana?

Eðlisfræði: í daglegu lífi

Hvaða rakastig er æskilegt að hafa innandyra og hvað er það vanalega hér á Íslandi?

Stærðfræði

Hvað er þversumma?

Málvísindi: íslensk

Hvað þýðir 'miðvikudagur til moldar'?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hversu oft slær hjartað á mínútu?

Læknisfræði

Hvað er nárakviðslit og er hægt að lækna það?

Bókmenntir og listir

Hvaða rannsóknir hefur Helga Kress stundað?

Næringarfræði

Hvað eru steinefni?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hvernig er hringrás blóðsins?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hvað stjórnar lit á hægðum og þvagi fólks?

Hagfræði

Hvað eru verðbætur?

Sálfræði

Hvað er persónuleikaröskun?

Lífvísindi: dýrafræði

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Lífvísindi: almennt

Hvaða áhrif hefur alkóhól á heila og líkama?

Bókmenntir og listir

Hvað heitir hesturinn hennar Línu Langsokks?

Vísindafréttir

Gervigreind og vísindamiðlun — 25 ára afmælismálþing Vísindavefsins

Verða háskólar óþarfir með tilkomu gervigreindar? Getur gervigreindin tekið að sér að skrifa svör við spurningum á Vísindavefinn? Er hægt að treysta gervigreind? Hversu góð er gervigreindin í íslensku og hvernig er hægt að mæla það? Hvað eru gríðargö...

Nánar

Sjá vísindafréttir

Sendu inn spurningu

Hvað eru sjaldgæf jarðefni og hvernig myndast þau?

Útgáfudagur:

Spyrjandi:

Höfundur:

Nýjustu svörin

Af hverju er spænska veikin kölluð þessu nafni?

Hvað er spönn og hvað er hún löng?

Af hverju hreyfast vínglös stundum án snertingar ef þau eru lögð á hvolf eftir uppvask?

Vísindadagatal 19. september

Ferdinand de Saussure

1857-1913

Lykt

Svanborg Rannveig Jónsdóttir

1953

Vinsæl svör Í dag Í vikunni

Hvað er díoxín og hvaðan kemur það?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Hvað er skoðað í almennri blóðrannsókn?

Hvenær kom orðið gervigreind fyrst fram í íslensku?

Hvað eru sjaldgæf jarðefni og hvernig myndast þau?

Hvað er díoxín og hvaðan kemur það?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Hvað er skoðað í almennri blóðrannsókn?

Hvenær kom orðið gervigreind fyrst fram í íslensku?

Hvernig kemst maður í tæri við díoxín og hvernig lýsir díoxín-eitrun sér?

Eru kynin bara tvö?

Er hægt að sanna eða staðfesta líffræðilegt kyn fólks með litningaprófi?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Hvað er átt við þegar fólk segir 'frá blautu barnsbeini'?

Hvað er kreatín?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Hvað er kreatín?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Eru kynin bara tvö?

Hvað er skoðað í almennri blóðrannsókn?

Hvað er lágþrýstingur?

Önnur svör Í dag Í vikunni

Hvert er elsta berg landsins?

Hvað er blóðtappi og hvernig myndast hann?

Hvað eru kransæðar?

Hvað er vetnisperoxíð, í hvað er það helst notað og hvar er hægt að nálgast það?

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Hversu mikið koffín er í einum kaffibolla?

Hvaða lönd teljast til Evrópu?

Hvað er spönn og hvað er hún löng?

Hverjar voru meginástæður vesturferðanna?

Af hverju fær maður sinaskeiðabólgu og hvernig er hægt að losna við hana?

Hvaða rakastig er æskilegt að hafa innandyra og hvað er það vanalega hér á Íslandi?

Hvað er þversumma?

Hvað þýðir 'miðvikudagur til moldar'?

Hversu oft slær hjartað á mínútu?

Hvað er nárakviðslit og er hægt að lækna það?

Hvaða rannsóknir hefur Helga Kress stundað?

Hvað eru steinefni?

Hvernig er hringrás blóðsins?

Hvað stjórnar lit á hægðum og þvagi fólks?

Hvað eru verðbætur?

Hvað er persónuleikaröskun?

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Hvaða áhrif hefur alkóhól á heila og líkama?

Hvað heitir hesturinn hennar Línu Langsokks?

Vísindafréttir

Gervigreind og vísindamiðlun — 25 ára afmælismálþing Vísindavefsins

Vinsæl svör
Í dag Í vikunni

Önnur svör
Í dag Í vikunni