Sólin Rís 07:00 • sest 19:42 í Reykjavík

Tunglið Rís 01:15 • Sest 19:46 í Reykjavík

Flóð Árdegis: 04:15 • Síðdegis: 16:33 í Reykjavík

Fjara Árdegis: 10:18 • Síðdegis: 22:57 í Reykjavík

Sólin Rís 07:00 • sest 19:42 í Reykjavík

Tunglið Rís 01:15 • Sest 19:46 í Reykjavík

Flóð Árdegis: 04:15 • Síðdegis: 16:33 í Reykjavík

Fjara Árdegis: 10:18 • Síðdegis: 22:57 í Reykjavík

Leiðbeiningar Til baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Hvað eru sjaldgæf jarðefni og hvernig myndast þau?

Útgáfudagur:

18.09.2025

Höfundur:

Sigurður Steinþórsson

Einnig var spurt: Hvað eru sjaldgæf jarðefni sem nú eru oft í fréttum, t.d. vegna stríðsins í Úkraínu þar sem þessi jarðefni eiga m.a. að finnast? Hugum fyrst að heitinu sjaldgæf jarðefni, síðan að efnafræðinni – hvað þau eru – og loks að jarð ...

Sjá nánar

Nýjustu svörin

Skoða öll nýjustu svörin

Málvísindi: íslensk

Af hverju er spænska veikin kölluð þessu nafni?

Vísindi almennt

Hvað er spönn og hvað er hún löng?

Eðlisfræði: í daglegu lífi

Af hverju hreyfast vínglös stundum án snertingar ef þau eru lögð á hvolf eftir uppvask?

Vísindadagatal 18. september

Vísindasagan

James Cook

1728-1779

Breskur landkönnuður, sæfari og kortagerðarmaður, kannaði m.a. Nýfundnaland, Austur-Ástralíu, Havaí-eyjar og Nýja-Sjáland. Ýmsir staðir á þessum slóðum eru kenndir við hann.

Nánar

Dagatal hinna upplýstu

Stytturnar á Páskaeyju

Páskaeyja er 166 ferkílómetra eyja austarlega í Kyrrahafi. Á eyjunni eru hundruð af risastórum styttum í mannsmynd. Samtals vega stytturnar um 8.000 tonn og eru einstök mannvirki. Talið er að þær hafi verið reistar á löngu tímabili, e.t.v. frá 13. öld og fram á þá 17. Engar samtímaheimildir eru til sem lýsa því hvaða merkingu eða hlutverk stytturnar höfðu fyrir fólkið sem reisti þær.

Nánar

Íslenskir vísindamenn

Rögnvaldur G. Möller

1965

Rögnvaldur G. Möller stundar rannsóknir í grúpufræði sem er ein af megingreinum nútíma algebru.

Nánar

Vinsæl svör
Í dag Í vikunni

Efnafræði

Hvað er skoðað í almennri blóðrannsókn?

Önnur svör
Í dag Í vikunni

Málvísindi: íslensk

Segir maður stemming, stemning eða stemmning? Svarið fljótt því hér stefnir í hjónaskilnað!

Læknisfræði

Af hverju fær fólk niðurgang og hvernig er hægt að bregðast við honum?

Lífvísindi: dýrafræði

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Næringarfræði

Hversu mikið koffín er í einum kaffibolla?

Sagnfræði: mannkynssaga

Hver er saga Tyrkjaveldis?

Bókmenntir og listir

Hvað er expressjónismi?

Málvísindi: íslensk

Hvað er málsgrein?

Læknisfræði

Hvað er gyllinæð og hvernig er hægt að losna við hana?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hvaða hlutverki gegnir miltað og er hægt að lifa án þess?

Málvísindi: almennt

Hvað er málþroskaröskun?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hvaða hlutverki gegnir taugabolur og taugasími í taugafrumum?

Lífvísindi: dýrafræði

Hvar finnst veggjalús aðallega á Íslandi og hverjar eru kjöraðstæður hennar?

Málvísindi: íslensk

Hvað þýðir 'miðvikudagur til moldar'?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hvaða hlutverki gegnir miltað og er hægt að lifa án þess?

Læknisfræði

Hvað var spánska veikin?

Sagnfræði: Íslandssaga

Gátu allir á Íslandi skrifað í gamla daga?

Sagnfræði: Íslandssaga

Hvaða rannsóknir hefur Már Jónsson stundað?

Eðlisfræði: í daglegu lífi

Hvaða rakastig er æskilegt að hafa innandyra og hvað er það vanalega hér á Íslandi?

Lífvísindi: mannslíkaminn

Hvað stjórnar lit á hægðum og þvagi fólks?

Hagfræði

Hvað eru verðbætur?

Lífvísindi: dýrafræði

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Sálfræði

Hvað er persónuleikaröskun?

Bókmenntir og listir

Hvað heitir hesturinn hennar Línu Langsokks?

Lífvísindi: almennt

Hvaða áhrif hefur alkóhól á heila og líkama?

Vísindafréttir

Gervigreind og vísindamiðlun — 25 ára afmælismálþing Vísindavefsins

Verða háskólar óþarfir með tilkomu gervigreindar? Getur gervigreindin tekið að sér að skrifa svör við spurningum á Vísindavefinn? Er hægt að treysta gervigreind? Hversu góð er gervigreindin í íslensku og hvernig er hægt að mæla það? Hvað eru gríðargö...

Nánar

Sjá vísindafréttir

Sendu inn spurningu

Hvað eru sjaldgæf jarðefni og hvernig myndast þau?

Útgáfudagur:

Spyrjandi:

Höfundur:

Nýjustu svörin

Af hverju er spænska veikin kölluð þessu nafni?

Hvað er spönn og hvað er hún löng?

Af hverju hreyfast vínglös stundum án snertingar ef þau eru lögð á hvolf eftir uppvask?

Vísindadagatal 18. september

James Cook

1728-1779

Stytturnar á Páskaeyju

Rögnvaldur G. Möller

1965

Vinsæl svör Í dag Í vikunni

Hvað er díoxín og hvaðan kemur það?

Hvernig kemst maður í tæri við díoxín og hvernig lýsir díoxín-eitrun sér?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Af hverju koma plastílát alltaf blaut úr uppþvottavélinni?

Hvernig er hringrás blóðsins?

Hvað er díoxín og hvaðan kemur það?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Eru kynin bara tvö?

Hvað er skoðað í almennri blóðrannsókn?

Hvernig kemst maður í tæri við díoxín og hvernig lýsir díoxín-eitrun sér?

Eru kynin bara tvö?

Er hægt að sanna eða staðfesta líffræðilegt kyn fólks með litningaprófi?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Hvað er átt við þegar fólk segir 'frá blautu barnsbeini'?

Hvað er kreatín?

Hver er eðlilegur blóðþrýstingur?

Hvað er kreatín?

Íslenskar gæsalappir eru „svona“, en hvar finn ég '„' á íslenska lyklaborðinu?

Eru kynin bara tvö?

Hvað er lágþrýstingur?

Hvað er skoðað í almennri blóðrannsókn?

Önnur svör Í dag Í vikunni

Segir maður stemming, stemning eða stemmning? Svarið fljótt því hér stefnir í hjónaskilnað!

Af hverju fær fólk niðurgang og hvernig er hægt að bregðast við honum?

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Hversu mikið koffín er í einum kaffibolla?

Hver er saga Tyrkjaveldis?

Hvað er expressjónismi?

Hvað er málsgrein?

Hvað er gyllinæð og hvernig er hægt að losna við hana?

Hvaða hlutverki gegnir miltað og er hægt að lifa án þess?

Hvað er málþroskaröskun?

Hvaða hlutverki gegnir taugabolur og taugasími í taugafrumum?

Hvar finnst veggjalús aðallega á Íslandi og hverjar eru kjöraðstæður hennar?

Hvað þýðir 'miðvikudagur til moldar'?

Hvaða hlutverki gegnir miltað og er hægt að lifa án þess?

Hvað var spánska veikin?

Gátu allir á Íslandi skrifað í gamla daga?

Hvaða rannsóknir hefur Már Jónsson stundað?

Hvaða rakastig er æskilegt að hafa innandyra og hvað er það vanalega hér á Íslandi?

Hvað stjórnar lit á hægðum og þvagi fólks?

Hvað eru verðbætur?

Hvaða hundar eða hundakyn eru bönnuð á Íslandi?

Hvað er persónuleikaröskun?

Hvað heitir hesturinn hennar Línu Langsokks?

Hvaða áhrif hefur alkóhól á heila og líkama?

Vísindafréttir

Gervigreind og vísindamiðlun — 25 ára afmælismálþing Vísindavefsins

Vinsæl svör
Í dag Í vikunni

Önnur svör
Í dag Í vikunni